opinione

Edhe ndërtuesi, edhe rrënuesi, janë ndërtimtarë



Agim Vuniqi



Nuk ka nevojë për ndonjë investigim të veçantë, vetëm shiko si jetojnë politikëbërsit..., shiko ekstravagancën dhe derdhjen e tepruar të parasë publike nëpër tubimet elektorale, aty mund t'i gjesh kriminelët e të gjitha ngjyrave, ideologjive, aty ke orgjinë e estradistëve muzikorë, ke pornografinë politike-publike.
Derisa shtetet përreth Kosovës janë në përgatitje e sipër që qytetarët e vet t'i pajisin me pasaporta të reja biometrike, si njërin ndër kriteret KE-së që duhet plotësuar patjetër, për t'ua mundësuar qytetarëve të tyre lëvizjen e lirë pa viza; Kosova po përpëlitet në valët e turbullta të krizës, e cila veç parandihej pas mbrëmjes së 19 nëntorit, ditës së çlirimit të Prishtinës në kalendarin e ish sistemit social-komunist dhe të mëngjesit të hershëm të 20 nëntorit kur udhëheqësit politikë të PDK-së të përzier me kreun shtetëror të Kosovës dolën publikisht me skenar të përgatitur për përmbysjen e koalicionit qeverisës, duke lëkundur balancën politike përbrenda koalicionit, duke shkaktuar një dridhje politike tektonike, që koincidentalisht shfaqej si një tendencë për rrëzimin e sistemit kushtetues të vendit, duke krijuar krizën qeveritare mu para aktit historik të mbrojtjes juridike të shpalljes së pavarësisë në GJND. Sigurisht që një veprim i tillë, i papeshuar politikisht, nuk ishte matur mirë, dhe nuk ishte menduar ashtu siç e dhashë interpretimin unë, por efektet politike ishin të tilla, politikisht të paparashikuara.

Eksperimenti politik matematikor, i kalkuluar me numrat e deputetëve të AKR-së dhe LDD-së, u tregua si joreal dhe i dëmshëm për proceset e mëtejme politike, ishte kjo një përpjekje disa orëshe që rezultoi si disfatë politike dhe iu kthyer si bumerang PDK-së, para opinionit vendor. Ky veprim i pamenduar mirë nga aspekti konstitucional dobësoi dukshëm pozitën e këtij subjekti politik në sytë e qytetarëve, mos të them që shkaktoi edhe dëshpërim. Kjo ishte vetëm uverturë në krahasim me ngjarjet që pasuan më vonë, së pari në parlament, e pastaj edhe në rrugë përballë parlamentit, ku mbante konferencë për shtyp qytetari Nazim Bllaca, i vetëdeklaruar si anëtar i SHIK-ut dhe kryerës i veprave të rënda kriminele të likuidimit fizik të një qytetari dhe pjesëmarrjes në 17 të tjera, të gjitha të kryera me porosi, ashtu siç jepte shpjegimet i dyshimti, te i cili nuk vëreheshin shenja pendimi, edhe pse për këto akte ai deklarohej publikisht, si i penduar.

I gjithë ky spektakël medial tronditi shqiptarët kudo në botë, ngase ai njëherësh akuzonte shumë njerëz, si të involvuar, për të cilët qytetarët e Kosovës kishin respekt për të kaluarën e tyre politike. Sigurisht që askush nuk mund të mohoj të bëmat e tyre për rrugëtimin e suksesshëm të Kosovës, por nëse vërtetohen si të sakta pohimet e qytetarit Nazim Bllaca si i dyshuar dhe dëshmitar i vetëm tash për tash, atëherë ata duhet të japin llogari para gjyqësisë, ngase kështu e thonë ligjet vendore dhe ndërkombëtare, që përputhen me normat e rendit demokratik dhe shtetëror të Kosovës, e cila është deklaruar se do të respektoj këto parime të vlefshme për të gjitha shtetet demokratike.

Pse ka jetuar aq gjatë krimi pa u ndëshkuar në vend, kanë qenë edhe interpretimet shpeshherë të gabuara të heshtjes si akt "kombëtarë", ngase shumë persona drejtpërdrejt të implikuar vegjetojnë në partitë politike si persona VIP. Inkriminimi i kaq shumë personave të rëndësishëm dhe afria e tyre me krimin ka sjellë vendin para një krize morale, që po i hap dyert e kriminalizimit të luftës çlirimtare të UÇK-së. Tash po kuptohet më qartë pse u viktimizua ajo dhe pse u pranua aq lehtë shpërbërja e saj pas luftës, duke e riformatizuar atë si një forcë e zbehtë zjarrfikësish, apo thënë troç si një organizatë rezervistësh të luftës.

Nuk është hera e parë në historinë e krijimit të shteteve, pas luftës, kur bëhen gabime të rënda gjatë fazës kaluese nga lufta në paqe, ngase "çlirimtarët" mund të keqkuptojnë detyrat e reja dhe meritat e tyre ushtarake t'i personalizojnë duke i keqpërdorur lidhjet gjatë luftës. Gabimet që kanë shoqëruar luftën, të një rivaliteti më shumë politik sesa ushtarak në mes të FARK-ut dhe UÇK-së, po rikthehen tash në mënyrë shumë të egër në skenën politike. Konfrontimi i hapur i linjës së institucionalistëve, të cilët mbetën mbrapa proceseve të konsolidimit ushtarak, edhe për shkak të mos prezencës së tyre në vend, krijoi diskrepancën në mes të këtyre dy faktorëve të rëndësishëm, që lufta të institucionalizohet, dhe pas lufta të kuptohet si proces i rindërtimit të vendit.

Por fatkeqësisht ndodhi më e keqja, një pjesë e madhe e personave agresiv me të kaluar të dyshimtë falë angazhimeve ushtarake u përvodhën në institucionet e pasluftës, duke kryer vepra të rënda të krimit të organizuar, uzurpime tokash, falsifikim dokumentesh pronësore, mashtrime gjatë shit-blerjeve, fshehje të dokumentacionit zyrtar për qëllim përfitimi, deri te implikimi i drejtpërdrejt i avokatëve, i prokurorive dhe i gjyqësisë në bashkëpunim me krimin e organizuar. Jo rrallë zyrat e gjyqësisë kosovare ishin vende ku tregtohej pasuria e paluajtshme dhe zyrtarizoheshin dokumentet e falsifikuara, që gjeti përkrahje edhe në Policinë e Kosovës, më pak, ngase kompetencat e saj ishin pak më të vogla në krahasim me ato të drejtësisë, meqenëse SHPK ishte nus produkt i ndërkombëtarëve.

Se nuk është hera e parë që shërbimi sekret i ndërtuar gjatë luftës të abuzohet, tregoj edhe rasti i Kosovës. Më e keqja është se SHIK-u i krijuar me sukses gjatë luftës, dështojë pas luftës, dështojë ngase institucionet kosovare u dorëzuan shumë herët nga uragani i presionit të ndërkombëtarëve, duke zhveshur pushtetin faktik, nga ai vendimmarrës në atë shërbyes. Që nga atëherë ishte vështirë të kontrollohej SHIK-u, ngase influenca e shërbimeve sekrete të ndryshme që ishin prezentë në Kosovë përmes UNMIK-ut, ishte e madhe.

Kosova ishte bërë terren i përshtatshëm i shit-blerjes së informatave sekrete, ngase institucionet 'filizë" të Kosovës nuk kishin ndonjë përvojë në ndërtimin e shtetit, shumica e të punësuarve nëpër ministri ishin të papërvojë, e vetmja gjë që kishin mësuar nga sistemi kriminel i Serbisë ishte krimi i organizuar, reketimi, ryshfeti...duke krijuar binomin e kriminelëve vendorë dhe ndërkombëtarë. Më e keqja e gjithë kësaj ishte se kjo e keqe që po shtrihej gati në të gjitha institucionet vendore kishte si arsyetim bizar "patriotizmin".

Ndërtimi i shtetit shikohej nga prizmi partiak, dhe benefitet që sillte angazhimi në partitë politike, kështu jo që ndërtohej shteti, por ai parcializohej dhe dobësohej dukshëm, pa të drejtë. Partitë politike në marshimin e tyre partiak krijuan shërbimet sekrete partiake dhe loja politike dalëngadalë po sharronte në lymin e krimit dhe luftën e pashpallur të shërbimeve sekrete partiake, që si qëllim parësor kishte shtrirjen e ndikimit në ndërmarrjet publike, aty krijohej edhe pasurimi i përnjëhershëm i liderëve politikë, nuk mund të thuhet që ndonjëri nga udhëheqësit partiak ishte imun nga kjo formë e pasurimit të shpejtë.

Edhe institucioni i krijuar për privatizimin e ndërmarrjeve si ai i AKM-së- AKP-së, pa ndonjë kornizë adekuate ligjore, ishte qendër e mashtrimit dhe vjedhjes së pasurisë kombëtare, ata janë përgjegjësit kryesor të dështimit dhe gjeneratorët e shkallës së lartë të papunësisë në Kosovë. Aty adresohen edhe vjedhjet e shumta të pronës "shoqërore"-publike; nuk ka sesi të arsyetohen as sindikatat lokale dhe ato qendrore që lejuan plaçkitjen e ndërmarrjeve publike dhe largimin e dhunshëm të punëtorëve nga uzinat, të cilat i kishin ndërtuar vetë me djersën e tyre, por edhe me ndihmën e taksapaguesve kosovarë, të cilët padrejtësisht u vodhën, u vjedhë edhe pasuria e krijuar e pensionistëve kosovarë...

Nuk ka nevojë për ndonjë investigim të veçantë, vetëm shiko si jetojnë politikëbërsit..., shiko ekstravagancën dhe derdhjen e tepruar të parasë publike nëpër tubimet elektorale, aty mund t'i gjesh kriminelët e të gjitha ngjyrave, ideologjive, aty ke orgjinë e estradistëve muzikorë, ke pornografinë politike-publike

A duhet të futet edukata fetare ne shkollat publike dhe si?




Fejsal Rr. Spahiu




Çështja se a duhet dhe si të futet edukata fetare ne shkollat publike si në Evropë ashtu edhe te ne dhe demokracitë liberale në përgjithësi është bërë gjithnjë e më e rëndësishme. Fëmijët kanë nevojë që tu jepen njohuritë e nevojshme për të kuptuar rolin e fesë në shoqërinë e tyre dhe në botë, por në të njëjtën kohë ata duhet të mbrohen nga indoktrinimi, nga mësuesit e tyre ose zyrtarët e shkollës.

Ky artikull merr parimet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut dhe praktikave te disa shteteve evropiane si një standard që argumenton se arsimimi 'fetar' është qasje e fesë në shkollat publike, dhe që është në përputhshmëri më të mira dhe standardet ndërkombëtare të drejtave të njeriut hartuar kohët e fundit.

Në një udhëzues te saj te miratuar ne vitin 2007 i quajtur si programi “Toledo” OSBE publikoi programin e saj “Toledo si udhëzues te mësimdhënies së fesë dhe besimit ne shkolla publike” (ISBN 83-60190-48-.

Ky udhëzues ishte përgatitur nga një paneli i ekspertëve të OSBE-së për lirinë e fesë dhe besimit. Parimet udhëzuese Toledo janë të bazuara në përfundimet e përgjithshme që janë të mbështetur nga një konsensus në rritje midis juristëve dhe edukatorëve, të cilat duhet të merren në konsideratë nga të gjitha shtetet e OSBE-së.

Përfundimet dhe Rekomandimet e këtij udhëzuesi janë:

1. Njohuritë rreth feve dhe besimeve mund të forcojnë vlerësimin dhe rëndësinë e respektit për të drejtën e gjithkujt për lirinë e fesë apo besimit, ato arrijnë për të nxitur të kuptuarit e diversitetit shoqëror dhe në të njëjtën kohë, rritjen e kohezionit social.

2. Njohuritë rreth feve dhe besimeve kanë potenciale të vlefshme për të zvogëluar konfliktet që janë të bazuara mbi mungesën e kuptimit për bindjet e të tjerëve dhe inkurajimin e respektit për të drejtat e tyre.

3. Njohuria rreth feve dhe besimeve është një pjesë thelbësore e një arsimimi cilësor. Është e nevojshme për të kuptuarit më të mirë historisë, letërsisë, e artit, të kombeve dhe mund të jenë të dobishëm në zgjerimin e horizonteve kulturore dhe në thellimin e një depërtim në kompleksitetet e së kaluara dhe të tashmes.

Përveç këtyre argumentimeve ekzistojnë edhe dy marrëveshje të mira në të drejtat e Njeriut në lidhje me fetë, e që kanë të bëjnë edhe me fëmijët dhe arsimimin e tyre. Krahas Deklaratës universale të Drejtave të Njeriut të OKB-së (miratuar ne vitin 1948) dhe Konventës Evropiane për të drejtat e Njeriut dhe Liritë Fundamentale (1950) ekzistojnë edhe dy dokumente të tjera të rëndësishme ajo e Konventës së OKB mbi të drejtat e Fëmijëve (1989), dhe deklarata e KB mbi eliminimin e të gjitha formave të intolerancës dhe diskriminimit të bazuara në bazë të fesë ose besimit(1981).

Të gjitha këto marrëveshje të rëndësishme ndërkombëtare të të drejtave të njeriut afirmojnë dhe garantojnë të drejtën e lirisë së mendimit, ndërgjegjes, besimit dhe fesë duke përfshirë këtu edhe të drejtën e personave për të “manifestuar fenë e tyre” (me fjalë të tjera të drejtën për një fe dhe për të shprehur atë në mënyra të ndryshme, duke përfshirë edhe atë përmes mësimit) si dhe të drejtën për të ndryshuar fenë, kurse shteti ka një përgjegjësi për të siguruar që këto të drejta të jenë të respektuara dhe të mbrojtura (UDHR, nenet 18 dhe 19, ECHRFF ,nenet 9 dhe 10).

Në lidhje me fëmijët dhe edukimin e tyre të gjitha dokumentet dhe marrëveshjet ndërkombëtare afirmojnë të drejtën e fëmijëve në arsimin dhe theksojnë se rritjen e tyre duhet bazuar; “Në frymën e mirëkuptimit, paqes tolerancës, barazisë se gjinive, dhe miqësisë midis të gjithë popujve, grupeve etnike, kombëtare dhe fetare. (E shprehur në nenin 29 të konventës mbi të drejtat e fëmijës; shih edhe UDHR neni 26).

Pra neni 29 i UNCRC tregon rëndësinë e arsimit të fëmijëve që të respektojnë prindërit e tyre dhe kulturat e të tjerëve duke i përgatitur ata që të jetojnë në mënyrë paqësore në një shoqëri të lirë. Artikujt e më lartë të këtyre konventave e afirmuan të drejtën e fëmijës për lirinë e shprehjes, duke e përfshirë lirinë për të kërkuar, marrë dhe për të dhënë ide të çdo lloji (neni13), dhe se çdo shtet duhet të respektojë të drejtën e fëmijës për lirinë e mendimit,ndërgjegjes dhe fesë (neni14).

Në vitin 2001 në konferencën botërore të OKB-së kundër racizmit, diskriminimit racor, ksenofobisë dhe intolerancës, theksohet rëndësia e shteteve për të minimizuar dallimet midis popujve... Në veçanti nëpërmjet informacionit publik dhe programeve të edukimit dhe të kuptuarit e përfitimeve të diversiteteve kulturore. (OKB Konferenca Botërore, 2001:paragrafi 59)

Ky dokument vazhdon me vonë duke bërë një numër rekomandimesh duke përfshirë edhe këta paragrafë;
Çdo shtet duhet të promovojë dhe respektojë politikën arsimore që ka për qëllim forcimin dhe promovimin e të drejtave të njeriut dhe zhdukjen e paragjykimeve, duke siguruar respektimin dhe pranimin e pluralizmit dhe të diversitetit në fushën e fesë dhe besimit (para. 4)

Ata që janë të angazhuar në mësimdhënie janë të inkurajuar për të kultivuar respektin për fetë dhe besimet , duke nxitur mirëkuptimin reciprok dhe të tolerancës. Mësuesit dhe nxënësit duhet të pajisen me mundësi për takime dhe shkëmbime me homologët e tyre të feve të ndryshme dhe besimeve (para 10).

Të marra së bashku këto deklarata duhet të sigurojnë një themel të fortë për programe arsimore që promovojnë njohuritë,,ndërgjegjësimin ndjeshmërinë dhe mirëkuptimin reciprok në lidhje me besimet e popujve të ndryshëm në botë. Kjo është në fakt një EDUKIM-FETAR e që është në lidhje të ngushtë me ose si një dimension me edukimin ndërkulturor, global, edukimin moral e social.
Bazuar në këto të drejta themelore të njeriut për lirë të fesë dhe besimit si dhe lirinë e tij dhe atë të fëmijëve për arsimim një varg shtetesh kanë miratuar lëndën fetare si një prej lëndëve mësimore në shkollat publike.

Norvegji

Më 3 maj 1995, një komision i emëruar nga Ministri i Kishës, Arsimit dhe Shkencës, paraqiti një raport të qeverisë e cila sugjeroi që të gjithë nxënësit - qoftë të krishterë, muslimanë, hebrenj duhet të marrë një edukim fetar të cilat duhet të jenë të përbashkëta për të gjithë. Komiteti u udhëhoq nga zotëri Erling Pettersen, i cili ishte në atë kohë, kreu i Institutit të edukimi krishterë. (Dhe unë mund të shtoj: Në një fazë të mëvonshme - Janar 1996 - ai është emëruar menaxher i Këshillit të Kishës. Ndoshta, si një shenjë vlerësimi nga bashkësia e krishterë për punën e mirë për të bërë të krishterëve me sa duket i mirë i të gjithë fëmijët e shkollave norvegjeze?)

Izrael

Fëmijët marrin një edukim tradicional hebraik e që kanë të bëjnë me mësimin biblik hebraisht, si dhe të mësojnë fragmente nga Teurati dhe Talmudit (koment mbi shkrimet e shenjta). Me aplikimin e kësaj metode besohet se studentët do të mbajnë edhe një kujtim të mirë të historisë së kulturës së tyre dhe një ndjenjë më të fortë të identitetit kulturor.

Austri
Për shkak të historisë së Austrisë, si një perandori shumëkombëshe, pjesëtarët e besimit sunit islam mësojnë krah për krah me katolik, protestant apo ortodoks për fetë e tyre që nga shekullit i 19-të. Megjithatë, fëmijët që u përkasin feve të pakicave, si çifute, budiste dhe Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme mësimi I tyre bëhet nëpërmjet lëndëve të tjera alternative si etika dhe filozofia.

Greqi
Në Greqi, nxënësit në shkollat ortodokse greke në mënyrë tipike mësojnë bazat e besimit ortodoks grek

Gjermani

Shumica e shteteve federale e Gjermanisë, e cila ka një histori të gjatë të ndarjes pothuajse edhe në mes katolicizmit dhe protestantizmit, kanë një marrëveshje ku organet fetare mbikëqyrin trajnimin e mësuesve të arsimit fetar për nxënësit protestant, katolik, hebrenj.

Në një nga shtetet federale kjo përfshin mësuesit të krishterë ortodokse. Ky trajnimi është menduar që të kryhen sipas standardeve moderne të shkencat humane, kryesisht në kolegje dhe universitete shtetërore. Mësuesit që japin mësim feje në shkollat publike, janë të paguar nga shteti, por janë nën përgjegjësi e kishave në lidhje me përmbajtjen e mësimdhënies së tyre.

Fëmijët të cilët nuk i përkasin këtyre feve apo nuk dëshirojnë ti zgjedhin për një arsye apo tjetër zakonisht duhet të ndjekin mësimet neutrale nga "Etika" ose të Filozofisë "në vend të tyre. Aktualisht ka një kundërshtim të vazhdueshme për futjen e arsimit fetar islam në Gjermani.

Ndërsa ka rreth tre milionë myslimanë, kryesisht me origjinë turke, tani në vend, shumë prej tyre nuk janë anëtarë të organeve të mëdha fetare, me të cilën shtetet mund të rregullojnë këto çështje. Megjithatë, ithtarët e arsimit fetar islam në shkollat publike thonë se ajo është më e mirë se sa që fëmijët të shkojnë te ndonjë fundamentalist për të mësuar nëpër shkollat e tyre (për mësimin e Kur’anit)

Mbretëria e Bashkuar

Arsimit fetar është një subjekt ligjor që të gjitha shkollat duhet të mësojnë, në Mbretërinë e Bashkuar. "Kërkesat ligjore për rregullimin e arsimit fetar (RE) ishin vendosur në ligjin e arsimit të 1988 dhe u konfirmuan me 1996 dhe 1998".

Rreziku i Gjuhës nga Populli apo i popullit nga gjuha?




Lavdim Klinaku




Pas shumë përpjekjesh e peripecish të ndryshme, gjuha shqipe mori trajtën e njësuar letrare në Kongresin e Drejtshkrimit të 1972-ës, për të funksionuar më pas si gjuhë e vetme letrare për të gjithë shqiptarët .
Por, a është unifikuar në bazë të standardeve, dhe a u bënë gabime në të (në këtë që po quhej unifikim)?

Përpjekjet për një gjë të tillë (unifikim të gjuhës) ishin madje shumë të hershme dhe të dhëna në variante të ndryshme. Qysh më 1916 në Komisinë letrare të Shkodrës u dha propozimi nga përfaqësuesi kryesor i saj Gjergj Pekmezi e në veçanti nga Luigj Gurakuqi (si kryetar i komisionit) që elbasanishtja të ishte baza dialektore e krijimit të një gjuhe të përbashkët letrare. Duke na e bërë të ditur edhe neve tash se kronologjikisht gjërat kanë shkuar në bazë të rënieve mirë të grupeve ndikuese (gabimi i parë para Kongresit të Drejtshkrimit). Kjo funksionoi si e tillë një kohë të caktuar .

Njerëzit e pendës u detyruan ta pranonin këtë variant, por duke pasur parasysh gjithherë që nuk ia kishin vënë kapelën një gjëje të tillë.
Gjuha e folur shqipe ishte mjaft heterogjene dhe kjo duhet të përfshihej nga të gjitha pjesët e të folurave shqip, duke menduar të merreshin fjalët më të mira, më autoktone të tyre (Dialekteve).

Më 1935 u formua edhe një herë komisioni që të bënte përpjekje për unifikimin e shqipes letrare , edhe kjo përpjekje si e tillë qe e dështuar , sikurse edhe shumë të tjera gjer me 1972 të Kongresit përfundimtar të tij (Të Drejtshkrimit).

Është e qartë se gjuha e standardizuar e cilitdo komb nuk mund të jetë gjuhë e formuar nga specialistët e Gjuhës, por një gjë e tillë formohet duke u mbështetur në gjuhën e popullit, po ashtu është e nënkuptueshme se një dialekt duhet të bëhet bazë e një gjuhe letrare , por nuk duhet të përputhet plotësisht me të ( dialektin bazë), por duhet të shikohen edhe dialektet tjera, nëndialektet e madje madje edhe krahinorizmat sepse nuk mund të cilësohen krejt të pavlera përderisa janë pjesë e gjuhës që pretendonte të standardizohej (Unifikohej)

Ajo që konsiderohej si dilemë se; a mbetën të kënaqur të gjithë ata që kishin gjuhë amë atë për të cilën flitej aq shumë me Kongresin e Drejtshkrimit? Kësaj pyetje do të mund t`i jepej përgjigje nga të gjithë ata që të paktën kishin lexuar për Kongresin e Drejtshkrimit.

Pjesa veriore e Shqipërisë , përfshirë këtu edhe Kosovën që bënin pjesë në dialektin gegë shikoheshin me inferioritet (që vazhdojnë të shikohen edhe sot e kësaj dite), pikërisht për shkak të gegërishtes, përderisa toskërishtja zuri përqindje shumë të madhe në atë që tani po quhej letrare. Por a meritonte me të vërtetë që toskërishtja të zinte gjithë atë përqindje në gjuhën letrare?, apo ndodhi sikur në shembullin e dhënë më lartë tek Komisia letrare e Shkodrës? Më duket se kjo e dyta qëndron më tepër dhe për këtë që po e them do ta ilustrojë edhe me një shembull konkret:

Fjalori i gjuhës së sotme shqipe që doli si pjellë e Kongresit të Drejtshkrimit e hodhi në shportën e mbeturinave fjalën autoktone asht-i që është e gegërishtes dhe do të duhej të ishte e tërë shqipes letrare, Çabej jep edhe në librat e tij për gjenezën e shqipes për fjalën asht-i thotë se rrjedhë nga familja e gjuhëve indoevropiane ku bënë pjesë edhe gjuha shqipe. Në vend te kësaj fjale vihet në fjalorin e shqipes letrare fjala kockë (fjalë sllave) që vie nga përdorimi i toskëve dhe kjo shton me pas edhe një varg fjalësh tjera të huazuara; kockëmadh, kockëhollë, kockëtrashë etj. Ka edhe shumë shembuj të tillë që u futën në shqipen e unifikuar ,apo më mirë të themi që në një farë mënyre edhe filloj masakrimi i një gjuhe që cilësohej si shumë e pasur .

Vlerësojeni vet!
Françesk Solano, i njohur me pseudonimin Dushko Vetmo, thoshte se: “kur shpërndahet gjuha shpërndahet edhe populli”. Rreziku i tillë në Shqipëri ishte jo i vogël, dhe nga kjo u bënë ndarje shumë të mëdha që vazhdojnë të jenë edhe sot e tutje. Pikërisht shkaku i gjuhës është ajo që i bënë popullin shqiptarë të Kosovës t`i shohin ata të Shqipërisë si përparimtarë, e nuk është e ditur që edhe toskërishtja në një kohë qëndronte në nivel të barabartë më gegërishten.

E gjithë kjo që u tha ishte përveç tjerash edhe ndihmesë për armiqtë tanë (që nuk ishin të pakët) sepse ndarjen në popull po insistonim edhe ne vet ta bënim (Ndoshta nga mosdija e një rreziku të tillë).

(Autori është kandidat për titullin master, në degën e Letërsisë Shqipe në UP)

Çfarë prisnit juve? - qe SHIK-u, të jetë kandidat për çmimin Nobel!!!





Mehmed Azizi




Në këtë javë, kudo që shkon ka një temë bisede. Ajo është temë aq e ndjeshme saqë njeriu nganjëherë s’mund ta besoj. Të bëhet aq e rëndësishme një deklaratë e një “krimineli” e të mos arrestohet ai, por vetëm i caktohet masa e burgimit shtëpiak ndodhë vetëm në Kosovë.

Deklaratë përmbajtjesore, me emra konkretë, me veprime direkte që tronditi jo vetëm qytetarët e rëndomtë por edhe klasën politike, publikohet dhe besohet menjëherë, edhe kjo ndodhë vetëm në Kosovë.

Këtë javë u bë publike një video e cila po tronditë çdo ditë e më shumë popullatën e Kosovës.

Personazh kryesor i kësaj video është një MERCENARË, siç thotë ai, i SHIK-ut, e që dëshmon për një seri krimesh që ka bërë kjo organizatë, ku pjesë e 17 prej tyre ishte vetë, por shkon aq larg sa që pranon se është ekzekutor i njërës nga viktimat...

Sa është për tu besuar kjo?-nëse është ashtu siç thotë ai, pse ndodhën këto vepra kriminale? - por çka nëse nuk është ashtu siç pretendon ai?

“Krimineli” thotë se ka kryer këto krime duke menduar se po bën gjeste madhore patriotike, duke u bindur nga hierarkia e SHIK-ut se viktimat ishin “spiunë”, kurse pranon se marrëdhëniet e tij me organizatën ishin prishur si pasojë e mos shlyerjes së detyrimeve nga ana e SHIK-ut.

Besoni se është vepër kombëtare një punë që kryhet me para? - jo ajo është mercenarizëm. Nuk e kuptoj se pse populli çudite me këtë deklaratë! - për ekzistimin e një organizate të tillë kanë qenë në dijeni të gjithë, por a është e vetmja organizatë e llojit të tillë kjo?

E dini Sigurimin e Atdheut? - e tillë është edhe ajo. Por në këtë rast SHIK-u dështoi, duke mos qenë në gjendje të zgjedhë agjentët e vetë, duke angazhuar njerëz të tillë.

A është për tu çuditur veprimi i tillë nga ky dëshmitar? - nëse e shikoni nga syri profesional i një hetuesi, lehtë është të bindeni se keni të bëni me një “skizofren”.

Gjestet që bën ai në deklaratat e tij, nuk ngjajnë me ato të një personi të gjendjes normale mendore, thotë se japë këtë deklaratë se jam penduar për ato që kam bërë, dhe në fytyrën e tij nuk paraqitet as edhe një shenjë mërzie, por se vetëm shihet një krenari.

Jep deklaratë në mes të Prishtinës, prapë me gjeste anormale, pranon krimin për herë të dytë, përgjigjet para gazetarëve me krenari, duke ditur se atë do ta dëgjojnë edhe familjarët e viktimave, vazhdon më tej si një “kapadai” që ka çliruar Kosovën i vetëm.

Kjo pra bën publike se çfarë pseudo-organizate ishte SHIK-u.

Nëse është ashtu siç pandeh “krimineli”, pse ndodhën këto?- për një vend që del nga lufta këto janë krejt normale! - ashtu edhe në vendet tjera ndodhin, vriten “spiunët”, likuidohen kundërshtarët, por ama jo në sy të familjes, por ama ka një rregull dhe një hierarki që respektohet.

A ka vend për shqetësim tek qytetarët? - qytetarët nuk duhet shqetësuar nga kjo video, ata duhet shqetësuar për personat e implikuar në të. As për siguri nuk duhet shqetësuar qytetarët, ata duhet të shqetësohen për përfundimin e këtij “seriali thriller”, a do përgjigjet dikush për këto krime, ato dolën në shesh. Probabiliteti është 00, pse? - sepse krimet e tilla janë profesionale, dhe në to nuk lihet gjurmë, apo thënë shkurt shteti humb vete gjurmët.

Por pse e bëri? - e bëri sepse ai tashmë vet ndihet shumë i sigurt, e ruan Policia e Kosovës, por edhe nëse nuk do ta ruajnë ata, atë e ruajnë vetë strukturat e SHIK-ut, ngase nuk është në interes të tyre ai të vritet. Por arsyeja numër 2 e ruajtjes nga SHIK-u, është që të dinë personat bashkëpunues të tij, e që te kunderargumentojnë çdo gjë që thuhet nga ai.

Çka nëse s’është ashtu siç thotë ai?
Ku do të përfundojë kjo? - nëse shkohet me këtë ritëm personi në fjalë do të dënohet për shpifje dhe njollosje personalitetesh.
Por ama nëse ka interes “Dragodani” këtu do bëhet një lëmsh i madh, vështirë që do shpëtojnë ata peshqit e mëdhenj që paralajmëroi EULEX-i!

Andaj shqiptarë të dashur ju lutem të mos e bisedoni këtë temë në prani të fëmijëve, ngase vetëm sa kontribuoni në traumatizmin e tyre, kurse fuqia jonë në këtë vend është “shumë e madhe”, sepse këtu nuk këtë vend nuk ka vetëm peshq të mëdhenj, por ka edhe balena.

Publikimi i videos është një dështim i profesionalizmit gazetaresk, ngase nuk pati të paralajmëruar një moshë ta caktuar për shikimin e kësaj videoje.

Për fund ju them se nëse përfundojnë në grep këta peshq të mëdhenj, e sidomos ato balenat, ushqimin e kemi të siguruar për disa vite rresht.

Hapja e kutisë së Pandoras





Alma Lama




Ajo që për vite të tëra është konsideruar një dosje e mbyllur, vrasjet e pasluftës, u hap këto ditë me një lehtësi të habitshme. Një njeri i implikuar në ndjekje, tortura dhe vrasje u vetëdeklarua kriminel, në mes të ditës me diell, vetëm pak metra larg ndërtesës së qeverisë dhe Kuvendit të Kosovës. Autoriteti i këtyre institucioneve përfshirë policinë dhe prokurorinë u sfidua si kurrë më parë. Pas deklaratave të cilat implikuan bashkëpunëtorët më të afërt të kryeministrit të vendit, i vetëshpalluri vrasës shëtiti i lirë, duke e bërë edhe më spektakolare të gjithë këtë skenë.

Rreth një muaj më parë kishte bërë të njëjtin rrëfim tek zyrtarët e EULEX-it. E po kështu dy vite më parë kishte rrëfyer bëmat e tij në prokurorinë e UNMIK-ut. Por Nazim Bllaca nuk ishte marrë seriozisht ose më saktë ende nuk kishte ardhur koha për tu marrë seriozisht. Ngjarje të mëdha e prisnin Kosovën atëkohë, siç ishte shpallja e Pavarësisë dhe hapja e këtyre dosjeve do të ishte një vetëvrasje politike. Ama dosja mbeti aty, për t’iu lënë trashëgim misionit të ardhshëm, EULEX, së bashku me 2000 dosje të tjera të krimeve të rënda.

Bllaca si një test
Vetëm një muaj më parë krerët e EULEX-it bënë një deklaratë të fuqishme sipas të cilës “peshq” të mëdhenj do të dërgohen pas hekurave. Thonë se aq seriozisht e kanë marrë këtë punë “peshqit” e mëdhenj sa po investojnë miliona euro në burgun e Dubravës që së paku t’i ngrysin ditët në kushte komode. Sepse nuk e ka thënë kot George Orwell “Të gjitha kafshët janë të barabarta por disa kafshë janë më të barabarta se të tjerat…”

Ata pra, siç la të kuptohet EULEX, janë pjesë e krimit të organizuar, e korrupsionit dhe e krimeve të së shkuarës. Sepse as Kosova nuk është një përjashtim; edhe këtu krimi dhe bartësit e tyre janë shumëdimensionalë. Të fortët bëjnë ligjin dhe ja pse “il pentitto” që na kujton mafian italiane i ka zënë në befasi si kurrë më parë.

Por EULEX, një mision i cili është në krizë identiteti që prej zbarkimit të tij në Kosovë, duket se e ka pritur këtë rast të artë. Mirëpo i duhej një përgjigje e rëndësishme përpara se hedhë grepin për peshqit e mëdhenj, pasi ata kanë mbështetje dhe mbrojtje publike; janë njerëz me ndikim, të cilët mund ta çojnë vendin drejt destabilitetit. E kjo është gjëja e fundit që i duhet EULEX-it. Pra pyetja themelore për ta ka qenë: A është përgatitur mjaftueshëm opinioni në Kosovë, për ta hapur kutinë e Pandorës?
E Nazim Bllaca, një njeri i cili si duket nuk ka çfarë të humbasë më në jetë, ishte guri i provës. Ai nuk u dërgua prapa kangjellave kur bëri rrëfimin në EULEX, por thjeshtë u bë pjesë e skenarit të përpunimit të opinionit publik, i cili filloi në Kuvendin e Kosovës dhe përfundoi në rrugë, afër ndërtesës së tij.

Rreshtimi i mediave

Dhe opinioni u testua. Rreshtimi i pjesës më të madhe të mediave në Kosovë, me ndonjë përjashtim, në mbështetje të emrave që dilnin të implikuar në rrëfimin e Bllacës është një provë e fuqishme se porta e së shkuarës peshon shumë rëndë. Tentativa, madje edhe nga avokati i tij mbrojtës, i caktuar nga Gjykata, për ta shpallur Nazim Bllacën me çdo kusht një të sëmurë psiqik që nuk di çfarë flet, është prova tjetër. Lidhja me shërbimet sekrete serbe, duke e quajtur bashkëpunëtor të tyre është në të njëjtën linjë. Mosbesimi nga ana e EULEX-it për ta lënë në ambientet e paraburgimit të arrestuarin Bllaca, për shkaqe sigurie, është një tjetër dëshmi.

Po kush tha se Nazim Bllaca është një engjëll xhanëm? A ka njeri që beson se qëllimi i tij për të thënë të vërtetën është fisnik?

Ai doli vetë e deklaroi para kamerave se është një kriminel që ka marrë pjesë në 17 ekzekutime dhe përgatitje ekzekutimesh. Ai, me gjuhën e trupit që na e shfaqi para kamerave, rrëfeu se është i hurit dhe litarit.

Pra në vend që mediat të merren me investigimin e dëshmive të Bllacës, të emrave që ai përmendi dhe implikoi, ato u bënë mburoja e tyre. U shndërruan në zëdhënëse të të gjithë atyre që gjetën “argumentin” se ky ishte momenti më i papërshtatshëm pasi në Gjykatën e Ndërkombëtare të Drejtësisë po flitet për Kosovën. Por a ka moment të mirë për lajmin e keq?

Bllaca versus Bllaca

E Nazim Bllaca gjithsesi është një lajm, sa i keq, aq edhe i pashmangshëm.
E po kështu misioni i tij si testues për hapjen e kutisë e Pandoras është një thikë me dy presa. Faktet tregojnë Nazim Bllaca duket se nuk ka qenë njeriu më i përshtatshëm për të testuar nëse shoqëria në Kosovë është e përgatitur për tu ballafaquar me krimet e së shkuarës, të kryera nga individë të caktuar për qëllime personale.

Sepse në listën e emrave të ekzekutuar me urdhër të SHIK-ut siç ka deklaruar ai bëjnë pjesë edhe ish-bashkëpunëtorët më të zellshëm të regjimit serb, në duart e të cilëve kanë kaluar mijëra shqiptarë, janë ndjekur, torturuar apo vrarë. Vrasja e Selim Broshës, Ibush Kllokoqit apo ndonjë tjetri, le ta themi të vërtetën, ka mbështetjen e pjesës më të madhe të njerëzve në Kosovë, sado johumane mund të duket kjo. E këtu kurba e distancimit nga krimi bie në zero.

Por nga ana tjetër vrasja e disa figurave të rëndësishme gjatë apo pas luftës si Ahmet Krasniqi, i vrarë në Tiranë, (gjë që e implikon edhe shtetin shqiptar) Xhemajl Mustfës, Enver Malokut etj është hija e zezë e së shkuarës, e cila një ditë duhet të daravitet.
Padia e së vesë së Abedin Rexhës, për vrasjen e të shoqit nga Gani Geci, promotori i rastit Bllaca në Kuvendin e Kosovës, ishte reaksioni i parë i fuqishëm që vuri dorën mbi plagë. Zonja në fjalë nëpërmjet aktit të saj i dha Kosovës një mesazh të rëndësishëm: asgjë nuk është bardhe e zi, asgjë nuk ka qenë bardhë e zi.

Një hetues ndërkombëtar i UNMIK-ut, i cili ishte marrë intensivisht me krimet e luftës, në një intervistë rreth kësaj çështjeje pat deklaruar: “Kemi shumë raste kur njerëz të caktuar kanë vrarë njerëz për të qëruar hesape personale dhe këto krime tentojnë t’i paraqesin si krime lufte.”

Dhe këtu duket se do të fillojë misioni i vërtetë e EULEX-it, të zbardhë krimet e së tashmes por mbi të gjitha të së shkuarës, të kryer nga shqiptarët, serbët apo kushdo qofshin ata. Është thelbësore për këtë vend që të bëhet qartë dallimi i atyre që kanë luftuar me idealizëm, që kanë dhënë edhe jetën për liri, nga profiterët e luftës që shpesh janë shndërruar edhe në profiterë të paqes.

Kur realiteti tejkalon imagjinatën!



Dr. Kushtrim Alijaj

Shumë nga ju i
keni lexuar Agata Kristin, Leon Tolstojin, Shekspirin, po ashtu keni
parë filma të Spilbergut e James Cameronit. Tregimet e këtyre ngjarjeve
kanë lënë gjurmë të thella në mendjen tonë. Ende diskutojmë për
“Gjeneralin...” e Kadaresë apo edhe për një dashuri të pamundur diku në
një fshat në rrethinën e një qyteze në Angli. Por kurrë s’kemi menduar
që këta “heronj” janë thjesht të trilluar, fiktivë.

Edhe shkrimi im ka të bëjë me një legjendë. Nuk dua t’ju them që është
e vërtetë, sepse, nëse rastësisht dikush e lexon këtë pas 50 vjetësh,
do të mendojë se kjo është një përrallë dhe natyrisht për mua do të
thonë se jam i çmendur. Por ja… na ishte njëherë… një ndeshje futbolli,
Napoli-Milan. Derbi i Italisë? Jo! Derbi i Evropës! 100 mijë tifozë. Të
gjithë brohorisin Maradona, Maradona dhe Maradona!
Ishte ai historia. Emri i tij ishte himni kombëtar i qytetit napolitan,
i shtetit argjentinas. Por tregimi im ka të bëjë me një djalë të ri
atëherë, shtatlartë. Shikim i mprehtë! Ishte djali i Cesares. Falë
babait tij ai ishte aty (gazetarët thoshin), ai nga bankina kishte
nderin ta shikonte një ndeshje kaq të madhe. Por tregimi këtu merr
përmasa anormale. Shih fatin, një lojtar “me përvojë” i Milanit
lëndohet. Trajneri kuqezi pa hezitim thërret këtë djalin e Cesares.

Shikuesit qeshin, Maradona ndjehet i poshtëruar, një fëmijë do ta
ruante në vazhdim të ndeshjes. Megjithatë më ironi qeshi. Eh sa shakanë
do ta bënte me këtë djalin e ri. Por, shou përfundoi pas 28 sekondash,
Maradona ndal topin, por... e di që nuk do të ma besoni brenda një
sekonde e sheh veten mbi reklamat e San Paolos. Djali i ri, ia kishte
marrë topin, pa faull. Tifozët prisnin që dikush t’i zgjonte nga gjumi,
sepse në realitet kjo nuk bënte të ndodhte. Por ndodhi!

Djali quhej Paolo. Për tërë ndeshjen Maradona nuk mund ta prekte topin.
Tani ky djalë më nuk njihej si djali i Cesare Maldinit. Bota do ta
njihte Cesaren si babai i Paolo Maldinit. Paolo nuk ishte as yll, as
legjendë, as mbinjeri ishte diçka më shumë. Por çfarëdo të thuash për
të, përkufizimi mbetet i mangët, sepse është më pak nga ajo që ai
ishte.

Thonë së njerëzit që kanë jetuar në kohën e luftës së Trojës janë
krenuar që përjetuan kohën e Akilit. Të tjerët janë krenuar që kanë
jetuar në kohën kur Aleksandri i Madh ka pushtuar botën.

Vrasja e arkitektit



Arch. Ylber Vokshi -Ylli

Cila
është ajo shoqëri që e injoron e nënçmon e degradon e në fund edhe e
vret arkitekti? Ai pos argumenteve profesionale të profesionit nuk ka
armë tjetër për të iu kundërvënë kërkesave të ndryshme me vend e pa
vend, të gjithë faktorëve relevant duke mbrojtur interesat e të gjithë
atyre që shprehin dëshirë të jetojnë në një shoqëri apo vendbanim të
urbanizuar, të cilës me kreativitetin e vet i jep edhe anën e bukur,
artistike të vendbanimit. Vrasja e tij herë do kurdo do të i hakmerret
shoqërisë si po e tregon realiteti ynë pas dhjetë viteve në Kosovë.

Në shtator të vitit 2000 në mënyrë qyqare u vra arkitekti Rexhep Luci
kryearkitekti i Prishtinës. Vrasja e tij as që i bëri përshtypje të
madhe opinionit publik prishtinas dhe kosovarë të atëhershëm, ndoshta
edhe nga frika dhe mos kultura e jetës urbane. Pos pasojave të pa
riparueshme në fushën e urbanistikës në tërë Kosovën as që mundej të
imagjinoheshin pasojat komplekse të kësaj vrasje.

Kryearkitekti i Prishtinës, u mundua te parandaloj shkatërrimin e
rifilluar të kryeqytetit, u ekzekutua mizorisht, e si rezultat kemi
shkatërrimin e Prishtinës dhe Kosovës në fushën e planifikimit
hapësinor dhe urban në të gjitha vendbanimet tona. Prishtina ishte
modeli urban të cilin e kopjuan të gjitha vendbanimet tjera kosovare
pasi organet shtetërore, si duket me qellim, nuk kanë vepruar nga viti
2002 kur u krijuan organet e përkohshme qeverisëse në Kosovë të cilën e
sundonte UNMIK-u nga viti 1999.

Institucionet përgjegjëse të Kosovës,jo vetëm që nuk e gjetën vrasësin,
lejuan njerëzit te cilët i luftonte z. Luci me argumente profesionale,
të vazhdojnë me punën e tyre, pa qarë kokën për interesat e përbashkëta
si në zonat urbane dhe ato rurale, pothuajse fëmijët e tyre nuk do të
jetonin apo do të jenë mysafir në këto hapësira.

Efekti i “frikës” te profesionistët u arrit plotësisht, ashtu si e
kishin planifikuar ekzekutuesit e vrasjes. Tërë këtë kohë u ndërtua pa
planifikim duke menduar se po fitojnë, nga aspekti profesional në fund
të gjithë do të jene humbës të mëdhenjtë material e së bashku me ata
edhe e tërë shoqëria kosovare. Atë që kemi fituar ne si shoqëri është
degradimi i pafalshëm i hapësirave urbane dhe rurale kurse ne jemi
detyruar të jetojmë në këto rrethana jo normale urbane për një shoqëri.


Të gjitha tentimet e viteve të fundit për të fajësuar ndërkombëtarët
për këto dukuri që më parë ishin të pa qëndrueshme pasi autorizimet për
fushën e planifikimit hapësinor dhe urbanizmit ishin qartë të definuar
si përgjegjësi të pushtetit qendror dhe ati lokal, kurse UNMIK-u aq
shumë i përfolur, vetëm kishte rrol mbikëqyrës në veprimet që vetë ne i
kemi bërë në ndërtimet me leje e pa leje,në ngritjen e shoqërisë tonë
që e kemi ëndërruar pas dëbimit të regjimit profashist gati një
shekullor serb pas vitit 1999.

Në një shkrim të shtypit kosovar të këtyre ditëve arkitekti Rexhep Luci
përmendet vetëm si numër së bashku me disa aktivist politik të vrarë në
Kosovë. As për së afërmi nuk kuptohet ndërlikueshmëria urbane dhe
tragjedia e një shoqërie me vrasjen e kryearkitektit të
kryeqytetit,cilat janë pasojat e ndërtimeve të pa planifikuara. Kush
urdhëroi të veprohet kështu, a thua dikush mendoi se do të ketë
përfitime të mëdha materiale me këtë vrasje, si mundet të krahasohen
veprimtarët e ndryshëm politik me zhvillimet jetike urban të një
vendbanimi e posaçërisht të kryeqytetit, a thua ishin të rëndësishme
vetëm interesat individuale të disa grupeve të interesit, a thua do të
ishte ma mirë për të gjithë ata të cilët kryen krimin ndaj arkitektit
të iu përmbahen disa standardeve dhe rregullave urbane, me siguri do të
kishin përfitime shumë ma të mëdha nëse do të planifikonin hapësirë
urbane që na rrethon.

Kush përfitoi nga kjo vrasje, me siguri askush, të gjithë ne jemi
humbës të mëdhenj. Pasi e vranë atë në mënyrë mizore ia futen “frikën”
profesionistëve të tjerë për mos veprim apo veprime të dirigjuara
urbane. Një pjesë e arkitektëve mezi pritën të dalin në skenë si
“shpëtimtarët” Kosovës duke bashkëpunuar me “kriminelët e paqes” në
planifikimin hapësinor dhe urban në dhjetëvjetëshin e fundit. Pasojat
sot janë tragjike për të gjithë vendbanimet në Kosovë, këto pasoja të
gjithë ne jemi duke i përjetuar sot dhe në të ardhmen.

Të gjitha këto dukuri shihen, preken e aq ma keq përjetohen shumë keq
nga banorët tanë dhe do të jenë dëshmi e një kohe pa kohë, do të mbesin
me shekuj si relikte të një kulture primitive, të një kohe të vështirë
që e ka përjetuar kjo shoqëri.

Me vrasjen mizore të kryearkitektit të kryeqytetit u vra e tërë
urbanistika e Kosovës, filloi shkatërrimi i të gjitha qyteteve kryesore
të Kosovës, filloi jo ligjshmëria urbane në përmasa të pa para që është
duke vepruar që dhjetë vite. Ata të paktët që në mënyrë dinjitoze dhe
profesionale reaguan u anatemuan dhe u injoruan tërë kohën qëllimisht
duke vazhduar avazin e vjetër me ndërtime të cilëve po ia shohim
sherrin të gjithë ne.

Askush nuk e ka imagjinuar një situatë të tillë pas vitit 1999 kur në
mënyrë perfide me një imagjinatë shkatërruese dhe destruktive në
vazhdimësi me vetëdije po e shkatërrojnë tërë shoqërinë tonë për disa
përfitime të mjera personale me pasoja tragjike për gjeneratat e
tanishme dhe ato të ardhshme të cilat shumica nga mosdija po i
injorojnë. Të gjitha këto krime urbane janë bërë në emër të
atdhetarizmit apo “patriotizmit” të rrejshëm pasi pas dhjetë viteve
këto pasoja të këtyre veprimeve janë evidente.

Të gjitha tentimet që të punohet ashtu si vepron e tërë shoqëria e
civilizuar, deri më tani ishin të kota pasi në pushtetin qendror si dhe
në atë lokal ishin instaluar struktura të cilët nuk ngurruan edhe të
vrasin,pasojat vetëm kanë filluar të vërehen nga të gjithë banorët e
Kosovës.

Është momenti i fundit që aktorët dhe përgjegjësit kryesor të japin
llogari para kësaj shoqërie që e anatemuan në dhjetë vjeteshin e fundit
duke trumbetuar për një patriotizëm primitiv e të tejkaluar e që në
thelb i kishin vetëm përfitimet personale,klanore dhe regjionale duke e
flakur rrolin e shtetit dhe interesave të përbashkëta shtetërore në
fushën e planifikimit hapësinor dhe urbanizmit.
Këto ditë kanë filluar polemikat politike për vrasjet e pa sqaruara në
vitet e pas luftës së vitit 1999,pas dekonspirimit të një individi. Ka
reagime me prapavija politike të ulëta të cilat dikush po tenton t’i
keqpërdor. Vrasjet e pa zbuluara të pasluftës në Kosovë pos prapavijës
politike kishin edhe atë abuzuese.

Ajo çka ma së shumti duhej të brengoste këtë shoqëri është se si u
veprua pas vrasjes së arkitektit Rexhep Luci, si vepruan të gjitha
organet shtetërore,si u zhvillua fusha e urbanistikës,si vepruan
profesionistët e frikësuar, arkitektët dhe urbanistët në këto vite,
etj.

A ka fuqi shoqëria jonë të fillojë me rehabilitimet urbane të
domosdoshme gati në të gjitha qendrat kryesore të Kosovës si rezultat i
abuzimeve të mëdha me hapësirën urbane dhe rurale e cila na rrethon pas
vrasjes së qëllimshme, në shtator të vitit 2000 të arkitektit Rexhep
Luci në Prishtinë vetëm që deshi të respektohen principet elementare si
dhe normat dhe standardet në fushën e planifikimit hapësinor dhe urban.
Kjo jam i bindur se nuk ka ngjarë në asnjë shoqëri të civilizuar që
njeh njerëzimi.

Enciklopedi për fqinjët e mi



Skënder Limani

Në lagjen ku
banoj unë ka shumë zhurmë. Tërë kohën ka zhurmë. Pa ndërprerë e pa
orar. Në orën 7 në mëngjes, në orën 8, pastaj në orën 15, 17, në orën
20 dhe në orën 23 të mbrëmjes, por edhe në orën 3 të mëngjesit, për të
vazhduar përsëri në orën 7 të mëngjesit. Dikush mund të pyes “si është
e mundshme”? Kësaj pyetje as unë nuk ia di përgjigjen tash e 35 vjet.
Zhurma këtu nuk është vetëm përshkrim i tonit, por edhe i bërllokut, i
takeve, i kalamajve që hedhen jashtë pa përkujdesje prindërore dhe i
gjërave të tilla.

Prishtina është qytet, është copë betoni, ku nuk do të ishte çudi nëse
një numër i konsiderueshëm i popullatës të jetojnë “me allti në kukë”.
Dua të them, jetesa në qytet dhe në fshat i ka dallimet e veta
specifike. Por, një pjesë e popullatës së qytetit, në këtë rast, të
Prishtinës, nuk përfillin asgjë, as banorët “autokton” të Prishtinës,
as rrugët e saj, as shkollat, as vend-parkimet, as vendet për lojë, as
kafiteritë, e as sjelljen me njerëzit tjerë. Shkurt, një pjese e
popullatës së Prishtinës ka prirje që të konfiskojë ose të shkatërrojë
çdo gjë që gjen para vetes.

Këta njerëz vazhdojnë të mos respektojnë por edhe të detyrojnë të
tjerët të mos e respektojnë ligjin jo vetëm në Prishtinë, por askund në
Kosovë. Kështu, këta njerëz lehtësisht kalojnë e bëhen vagabondë e
gangsterë.

Dua të them, Prishtina është rast i gjallë që mund të shihet e të
preket dhe që e arsyeton atë që vazhdimisht deklarohet që shqiptarët e
veriut (kosovarët) vazhdojnë të mos kenë ndjenjë se ky vend, ky shtet,
pra Kosova, u takon të gjithëve e jo vetëm një pjese të saj (rëndom
politikanëve dhe gangsterëve të tyre), pra kosovarët kanë mungesë të
ndjenjës për shtetformim, për të themeluar e mbajtur shtëpi. Prishtina
është argument që shqiptarët e veriut (kosovarët) po dalin të jenë
njerëz me veti shkatërruese të natyrshme, ose që këtë punë e bëjnë në
mënyrë të pavëmendshme e të pavetëdijshme, plus që u vjen mërzi t’ua
përmendësh. Shkurt dhe thjeshtë, shqiptarët e veriut (kosovarët) ende
nuk dinë, ose refuzojnë të mësojnë të jetojnë pa dikë mbi kokë.

Krejt këto gjëra i pata parasysh nga debati për një Enciklopedi
maqedonase e cila i quante shqiptarët atje ardhacakë nga mali dhe
pushtues. Në fakt, për këtë ilustrim, shumë lehtë mund të merret
shembulli i pjesës së Shkupit ku jetojnë maqedonasit dhe pjesës ku
jetojnë shqiptarët. Por, unë, megjithatë, nuk jetoj në Shkup.

Kështu, duke e pasur parasysh atë që ndodhi, po ndodhë e vazhdon të
ndodhë në Prishtinë, shtrohet çështja: a e kanë keq ata dreq letrarë
nga Maqedonia që shqiptarët i quajnë njerëz të malit dhe pushtues? A e
kanë keq ata maqedonas që shtetin e tyre fals e bënë realitet? Ose, si
është e mundshme që krejt ai mund që u bë për pavarësi e shtet të
Kosovës të shkatërrohet në Prishtinë pa pra? Në fakt, unë po i
referohem vetëm Prishtinës, por e njëjta ka ndodhur dhe vazhdon të
ndodhë edhe në Gjilan, Mitrovicë, Pejë, Prizren, Gjakovë dhe në qyteza
e vendbanime të tjera.

Ose, a ka ndodhur ky shkarkim i mllefit ndaj Prishtinës dhe
prishtinasve për shkak të varfërisë dhe situatave të ngjashme
ekonomike? Jo, sepse askush nuk i ndalon ndërtimet dhe zhvillimet në
vendin prej nga vijnë.

Kështu, Enciklopedia maqedonase (ajo e vjetra) ndoshta duhet të
përkthehet edhe në gjuhën shqipe e t’u dorëzohet edhe fqinjëve të mi.
Le ta kenë e ndoshta gjeneratat e ardhshme mund ta lexojnë e ta
studiojnë, por tinëz.

Shansi i shpresës



Blerim Çoçaj

Në zgjedhjet e
balotazhit, qytetarë(votuesit) e kanë edhe një shans të vendosin për
shpresën, mirëqenien dhe një të ardhme më të ndritur. Me votën e tyre,
ata do të kenë mundësin përfundimtare për të diktuar qeverisjen
lokale,dhe për ta diktuar edhe trendin se ka mund të shkojë në tërësi
politika në Kosovë.

Rritja e numrit të votuesve dhe ngritja-rënia e partive politike, nuk
ishte fenomeni i vetëm i zgjedhjeve lokale të 15 nëntorit në Kosovë.
Një nga fenomenet e këtyre zgjedhjeve, ishte dhënia edhe të një shansi
të të paditurve dhe njerëzve me biografi “të zezë” politike.

Votuesit, fatkeqësisht në disa qytete, sërish u përcaktuan për
kandidatë të cilët me dekada politikën e kanë shikuar si një vend ku
mund të pasurohesh brenda natës. I “dogjën” shumë kandidatë më vizion
dhe moral njerëzor, dhe avancuan njerëzit me “stazh” të vjetër politik.
Njerëzit që me vite të tëra, përveç propagandave dhe varfërisë politike
dhe ekonomike, me vite të tëra nuk i sollën asgjë tjetër këtij vendi.

Pra, këto zgjedhje përveç që treguan, përforcuan edhe një herë faktin
se politika nuk është shansi i më të diturve. Ky fenomen sa
“interesant”, por shumë i dhimbshëm, ishte një nga sinjalet më
domethënëse të zgjedhjeve të 15 nëntorit, për të kuptuar thelbin e
politikës së Kosovës, e cila pas shpalljes së pavarësisë, po vazhdon të
përballet me probleme në shumë sfera. Por, për të përmirësuar sado pak
gabimin e 15 nëntorit, në shumicën e komunave të Kosovës, votuesit e
kanë edhe një shans tjetër-atë të 13 dhjetorit.

Në zgjedhjet e balotazhit, ata e kanë shansin të vendosin për shpresën,
mirëqenien dhe të një të ardhme më të ndritur. Me votën e tyre, ata do
të kenë mundësin përfundimtare për të diktuar qeverisjen lokale, dhe
për ta diktuar edhe trendin se ka mund të shkojë në tërësi politika
kosovare. Ata kanë edhe një shans për t’u përcaktuar për kandidatët, që
kanë mbetur në balotazh, në garë në shumicën e komunave.

Përcaktimi i drejtë i tyre, do të qartësojë shumë dilema, të cilat po
ekzistojnë në skenën tonë politike, jo vetëm në nivel lokal por edhe në
atë qendror. Votuesit para se të përcaktohen,do të duhej që të bëjnë
krahasime në mes kandidatëve të tyre që kanë mbetur në balotazh. Nuk
kanë arsye të veprojnë dhe të përcaktohen si në vitet e kaluara. Që
budallait t’ia mundësojë t’i “shes” mend të mençurit.

Ka ardhur koha që në majat e politikës të ngjiten më të mençurit. Ata
që para se të kandidojnë për poste politike, investuan në aspektin
intelektual në vetvete. Në trojet shqiptare historikisht dihet se
politikën rrallë herë e kanë bërë më të mençurit. Madje, as Mbreti
Ahmet Zogu nuk ishte ndër më të zgjuarit, as ndër më të mençurit. Ai i
përkiste një fisi shumë të njohur të Shqipërisë veriore. Kushdo që
ishte i zoti të mblidhte nja 1 000 pushkë, në Shqipërinë e viteve
20-të, mund të vinte në pushtet.

Zogu ishte një prej atyre që kishte mundësi të grumbullonte rreth vetes
mbështetës, ushtarë, apo mercenarë, kur të donte dhe si të donte. Por
për ta mbajtur pushtetin duhej të ishe edhe një njohës i mirë i
mentalitetit shqiptar. Megjithatë, Mbreti Zog, para se të bëhej i
tillë, ishte një kalorës i mirë. Vetëm një model i tillë, në atë kohë
mund të çante përpara Shqipërinë.

As Enver Hoxha nuk ishte, ndër më të shkolluarit në Shqipëri. Pas
kthimit nga Perëndimi, përkundër mesatarizmit të tij intelektual, ai
rezultoi i mjaftueshëm për ta vënë në krye të atyre njerëzve që morën
përsipër të luftojnë me vendosmëri fashizmin. Fatkeqësisht për të qenë
i suksesshëm në politikë edhe në këtë kohë të zhvillimit të demokracisë
në Kosovë, nuk duhet të jesh shumë i mençur. Madje, këtu më lehët mund
të ngritën në skenën politike, ata persona që në jetën e tyre vendit më
shumë i kanë shkaktuar kataklizëm shoqërore.

Shembuj “më të mirë”, fatkeqësisht kurrë nuk do të kishim mundur të
gjenim, madje as me konkurs ndërkombëtar,si dy deputetët e Parlamentit
të Kosovës nga radhët e LDD-së, Gani Geci dhe Adem Salihaj. Qytetarët
(votuesit), nuk kanë asnjë arsye të vetme të shprehin zhgënjimin e tyre
për trendin e rëndë aktual politik të Kosovës. Dy regjisorët e CD-së së
Nazim Bllacës, nuk kanë hyrë me parashutë në Parlamentin e Kosovës.
Vota e tyre e “drejtë”, ishte ajo që ua dha mundësinë që në kohën kur
më së paku i duhej vendit të krijojnë CD dhe ngjarje tragjikomike.

Përveç që terrorizuan dhe keqpërdorën votën e qytetarëve, këta deputetë
keqpërdorën edhe Kuvendin e Kosovës. Se a kanë pasur të drejtë apo jo,
që kanë gjetur këtë rrugë të “denoncimit të krimit”, do ta dëshmojë
koha, por e rëndësishme është se këta dy xhiruesit e CD-së, nuk e
dogjën rrugën ligjore. Treguan se për sa kohë që kanë qëndruar në
skenën politike dhe në Kuvendin e Kosovës, jo që nuk kanë punuar për
avancimin e drejtësisë, por për shkatërrimin e saj.

Figura të tilla politike të cilët në vend të avancimit, angazhimet e
tyre me vite i kanë orientuar në degradimin e organeve të drejtësisë,
nuk ekzistojnë vetëm në Parlamentin e Kosovës. ”Patriot” të tillë si
Geci e Salihaj, ka me bollëk nga shumë parti politike, edhe nëpër
kuvende të komunave të Kosovës, por që zëri i tyre nuk ka mundur të
dëgjohet dhe të marrë jehonë.

Fatkeqësisht, votuesit në zgjedhjet e 15 nëntorit rizgjidhen sërish
figura të tilla politike. Njerëz që në vend të rrugës së drejtësisë,
për të “zgjidhur” probleme të caktuara, janë mësuar të ndjekin atë të
anarkisë. Imunitetin e fituar, ata tashti presin që ta përforcojnë në
zgjedhjet e balotazhit të 13 dhjetorit. Votuesit kanë edhe një shans
për t’u përcaktuar përfundimisht për ata kandidatë që në vete kanë
moral njerëzor dhe politikë.

Më 13 dhjetor qytetarët me votën e tyre do të kenë edhe një shans të
ri, - zgjedhjen e njerëzve të mençur dhe shpresën për një të ardhme më
të mirë të tyre.

Trashëgimia e Kosovës është shtëpia jonë



Berat Armagedoni
Kosova është shtet
i ri, por ka kulturë shumë të vjetër. Është shtet shumetnik, laik dhe
mik. Është thënë, nga shumë etnologë e historianë ballkanikë, se ky
vend është thesar i kulturës së Ballkanit, kurse se është e vendosur në
tokën Dardane. Nëpër kohë të ndryshme, gjatë luftërave, është dëshmuar
edhe si vend i paqes.

Sido që të ketë qenë e kaluara e saj dikur, e kushdo që të ketë jetuar
nga të parët tanë këtu, sot, duke qenë shtet i tillë (shumetnik, laik e
mik), brenda territorit shtetëror të vet ka kulturë, gjithashtu,
shumetnike, të cilën përpiqet ta ruajë, me mish e me shpirt, edhe me
pakicat (turqit, serbët, boshnjakët, romët, ashkalitë).

Por, problemi është që, sot Kosova në kohë paqe ka edhe pak shkëndija të luftës në trashëgiminë kulturore!

Në këtë bashkëjetesë shumetnike ajo sot ka disa probleme, të cilat herë
sa vijnë e i shtohen, herë sa vijnë e i zvogëlohen! Krejt këto
paradokse të dëmshme për trashëgiminë, kemi qenë dëshmitarë, se kanë
ndodhur pas përfundimit të luftës (kujtojmë trazirat në mars të vitit
2004 në disa komuna të Kosovës). Një, për shkak të temperaturave
politike të asokohshme ndërmjet Kosovës e Serbisë: E para, që bënte
rrugë drejt formimit të shtetit të pavarur; E dyta, që protestonte e
kërcënonte, kinse kjo është pjesë e vet, e Jugosllavisë, pa qenë e saj.
Dy, për shkak të vetëdijes së ulët të opinionit për vlerën e
trashëgimisë.

Por, pas të gjitha atyre kthesave të shpeshta e të kohëpaskohshme,
erdhi një e mirë e përbashkët e, e përhershme, për të dyja vendet: Pas
konflikteve fizike e diplomatike, Kosova u bë shtet, u nda nga
ish-Jugosllavia. Formoi parlamentin dhe shkroi, me këshillat e miqve
ndërkombëtarë, Kushtetutën. Ndërsa, Serbia, vazhdoi shtetësinë e
britmën e vet për Kosovën, por pa të, deri edhe sot. Ndërkohë, në
Kosovë u hapën e u mbyllën edhe shumë probleme të tjera. Aty-këtu, si
jermë, përmendej edhe çështja e trashëgimisë së saj kulturore.

Por, problemi është që, sot një pjesë e madhe e trashëgimisë kulturore të Kosovës nuk nderohet!

Sot Kosova ka trashëgimi të vet ashtu si më parë, ka identitet evropian
ashtu si më parë, simbole të reja si kurrë më parë (flamur e himn).
Ndërsa, nderohet, si komb shqiptar. Ajo është, po qe se i duhet
Serbisë, fqinje e mirë për të dhe për të gjithë fqinjët e tjerë në
Ballkan.

Por, problemi është që, sot për trashëgiminë kulturore të Kosovës përkujdeset pak kush e i bën dëm shumëkush.

Kjo dashamirësi ndërmjet fqinjëve ruhet e i shtrin rrënjët e miqësisë,
nëse brenda vendit tonë respektojmë e ruajmë - trashëgiminë e shtetit
shumetnik - objektet materiale të shenjta të tij (shtëpitë e ZOTIT):
kishat, xhamitë e manastirët; objektet si: muzetë, kullat, hamamet,
urat; vlerat shpirtërore: këngën, vallëzimin; vlerat e punëdorës:
veshjen, qëndisjen, drugdhendjen e gurgdhendjen e plot punë të tjera me
interes për shkencat e për artet.

Më konkretisht, duhet të kihet përkujdesje më e madhe për: Muzeun
Etnografik në Pejë, Muzeun Kombëtar të Kosovës, Muzeun Hekurudhor të
Kosovës, Muzeun Etnologjik “Emin Gjiku” në Prishtinë, shtëpinë e
Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, Muzeun Arkeologjik në Prizren, Muzeun
në Mitrovicë, hamamet dhe kalatë e shumta të shndërruara në muze. Ka
dhe shumë objekte të tjera me rëndësi të veçanta, por shqetësimet duhet
dhënë së pari për këto.

Sigurisht se në të gjitha këto objekte ka pjesë të folklorit, në këtë
kontekst, të popullit shqiptar, madje pjesë më të veçanta e më të
paharrueshme të tij, të cilave u duhet përkujdesje e shtuar e mbrojtje
e autorësisë nga njerëzit e ligj, edhe kur provokohen e përpiqen të
përvetësohen ato sende nga dora e huaj pa qenë të saj!

Por, problemi është që, sot Kosova ka pak para për ruajtjen e
trashëgimisë kulturore dhe për promovimin e saj në Evropë dhe në Botë.
Madje, ka pak njerëz të vet që dinë si t’i mbështesin projektet rreth
saj.

Në Kosovë ka përfunduar lufta që dhjetë vjet, por edhe pas kësaj dekade
zhvillohet një luftë e ftohtë në dhe për kulturën e saj. Ashtu si më
parë, ende kultura e saj është në krizë. Ende s’i jepen para të
bollshme nga institucioni kryesor i saj - Ministria e Kulturës, nuk
mbrohet e as nuk mbulohet sa e si duhet as nga kjo ministri e as nga
Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor.

E tillë është e gjendja trashëgimisë kulturore të Kosovës. Ndërsa një
pjese të saj çdo ditë vdekja i sillet përreth! Në ç’mënyrë?

Në disa komuna të Kosovës, në të cilat ende ka frikë se mos dikush
dëmton trashëgiminë, ruhen objektet nga policët e Kosovës, të EULEX-it,
madje edhe nga ushtarët e kontingjenteve të atyre shteteve të botës që
janë të pranishme në Kosovë që nga pas lufta.
Ruhen shtëpitë e ZOTIT. Ruhen punët e njerëzve. Ruhen edhe njerëzit së
bashku me to. Pra, pasi janë të rrezikuara, duhet të ruhen, njashtu
sikurse pylltari pyllin, njashtu sikurse bariu delen, njashtu sikurse
ushtari kufirin, njashtu sikurse njeriu sendin e vet.

Kështu që, sot trashëgimisë kulturore së Kosovës, para së gjithash, i
duhen: roja e përbashkët dhe respekti, patjetër përkrahja materiale nga
shteti e institucionet e saj, pse jo edhe nga ndonjë organizatë ose
fondacion jofitimprurës (bëmirës) siç është “CHwB” - Fondacion për
Trashëgimi Kulturore pa Kufij.

I duhet përkrahje edhe nga ndonjë qendër e madhe kulturore, siç është
Centre Français de coopération “Jain Monnet”, që brenda një viti
zhvillon mbi 1 000 aktivitete në Evropë. Zhvillon edhe në Maqedoni,
qoftë duke përkrahur projektet e rinisë në trajnimin (aftësimin) e saj
për sensibilizimin e opinionit të gjerë publik dhe për trashëgiminë
kulturore e historike, por edhe për pasuritë natyrore të vendit. Po
ashtu, është interesuar t’i japë hapësirë për gjetjen e potencialeve
ekonomike për restaurimin e ndonjë objekti kulturor të dëmtuar.

Pasi ndihma e kësaj shoqate i duhet Kosovës domosdo, po kaq
domosdoshmërisht Ministria e Punëve të Jashtme të Kosovës duhet t’i
obligojë punonjësit e saj (zyrtarët) për të organizuar takime me
përfaqësuesit e kësaj shoqate dhe ndonjë tjetër të këtij soji në Botë,
sepse Kosova në këtë kohë ka shumë nevojë ta sjellë botën përreth
vetës.

Pra, përkrahjet qëllimira janë të mirëseardhura nga cilido fondacion
apo shoqatë i cilido shtet. Megjithëse, tekembramja, edhe nëse nuk na
mbështet askush, këtë detyrë, me vullnetin më të madh, duhet ta kryejë
gjithkush, sidomos ne si popull, sepse po flitet për trashëgiminë e
popullit tonë. Andaj, pasi është e jona, t’i ruajmë e t’i nderojmë ato
që i kemi vlera të përbashkëta, bashkërisht. Të jemi më të pranishëm e
më të lidhshëm me kulturën. Mundësisht të marrim ndonjë aksion për
organizimin e seminareve, me qëllim të ringjalljes së zanateve të
vjetra dhe të artizanateve që janë në zhdukje e sipër në komunat e
qyteteve të Kosovës, por edhe prezantime të ndryshme për t`i bërë me
dije publikut edhe ato pjesë të historisë e të etnologjisë sonë që janë
harruar, janë duke u harruar e duke u shkatërruar, njëkohësisht. Se,
përkujdesja ndaj trashëgimisë, sinqerisht, ia rrit vlerën shtetit,
punës së njeriut dhe të Zotit.

Por, nga të gjitha këto të këqija, është edhe një e mirë: sot kemi
shumë miq në Kosovë që pasurinë shtetërore tonën e konsiderojnë pasuri
të shtëpisë së vet, që punojnë vazhdimisht dhe që premtojnë edhe më
tutje ndihmë për ne.

Tekefundit, këta janë shpresa e fundit e vetëdijesimit të
institucioneve dhe të shoqërisë sonë për ruajtjen dhe promovimin e
trashëgimisë kulturore këtu e kudo!

Bllaca, “tërmeti”, ankthi...




Agim Muhaxheri
















Procesi hetimor ndaj të pandehurit Nazim Bllaca, i cili e "dridhi"
Kosovën, po rrjedhë sipas ritmit të paraparë. Të enjten (3 dhjetor), në
Prokurorinë Speciale, dëgjohet nënkryetari i LDD-së, deputeti Adem
Salihaj, në rolin e dëshmitarit dhe viktimës. Prokurori i EULEX-it,
italiani Maurizio Salustro shpalos dosjen. Në dosje gjendet edhe CD-ja
e cila shkaktoi "tërmet", shokoi qytetarët.

Gënjeu, apo jo "pacienti" i Salustros, ka mbetur të verifikohet,
analizohet në Gjyqin e Qarkut në Prishtinë. Të pranosh publikisht se ke
kryer vrasje, nuk do të thotë se je vrasës, "pranimi" s'është provë e
sigurt, kështu thuhet në paragrafët e kodeve të procedurës penale.

Dikur Maurizio Salustro ishte gjykatës i UNMIK-ut. Ky i bëri gjyq në
shkurt të 2008-ës të akuzuarit të OKB-së, liderit të Vetëvendosjes!
Albin Kurtit, tash paraqitet në rolin e prokurorit të EULEX-it.

Sa do të ketë forcë e shkathtësi Salustro të ndriçoj "aferën Bllaca",
t'i nxjerrë me "picetë" bosët, urdhërdhënësit dhe ekzekutorët e
vrasjeve politike, kjo pritet të shihet.
Kush i ka duart e përlyera me gjakun e shqiptarëve le të japin llogari.
Shpata e drejtësisë nuk e kursen askë, askush s'është mbi ligjin.

Nuk dihet se kush do të ndiqet penalisht, kush do të jenë dëshmitarët e lëndës penale.
Gjykatësi i procedurës paraprake, i EULEX-it, Francesko Flori më 1
dhjetor i caktoi arrestin shtëpiak Nazim Bllacës, i dyshuar të ketë
kryer një vrasje dhe i përfshirë në vrasje të tjera.

Disa ditë para se të ndodhë arresti i Bllacës, në parlamentin e
Kosovës, deputetët Gani Geci e Adem Salihaj e bënë çështje rastin e
tij, bënë me dije edhe për CD-në e diskutueshme.

Bllaca doli në skenë pikërisht më 29 nëntor, e zgjodhi vendin, në
afërsi të selisë së Kuvendit të Kosovës, të mbaj konferencë me
gazetarët. Ai u rrëfeu atyre për historinë e krimeve, vrasjeve
enigmatike, pranoi se njërën nga vrasjet e ka kryer vetë. Bllaca, po
ashtu, derisa fliste mbante në dorë letërnjoftimin e tij, sipas të
cilit del se është i lindur më 1 prill 1972. E kreu punën e vet Bllaca
pa asnjë "ferrë në këmbë". Vajti ai në shtëpinë e vëllezërve të tij, në
fshatin Ribari i Madh të Lipjanit.

Të nesërmen, më 30 nëntor, ndodhi arrestimi i tij. Gjykatësi Flori i
caktoi masën e arrestit shtëpiak prej 30 ditësh. Mbrojtësi i Bllacës,
Haxhi Millaku u dha deklaratë gazetarëve para Gjykatës së Qarkut në
Prishtinë, u bëri me dije se ka propozuar që ndaj klientit të tij të
bëhet ekzaminimi neuropsikiatrik. Mbrojtësit, zakonisht, "kapen" në
këso finesa, u përmbahen etikës së tyre që të kryhet një formalitet
ligjor.

Bllaca, "njeriu i SHIK-ut", ka pohuar se di shumëçka për vrasjet e
kryera pas luftës. Njëri nga dëshmitarët, për të cilin thuhet se është
suspenduar nga policia, rrëfeu se si në shtëpinë e tij Bllaca t'i ketë
thënë se nëse i likuidon këtë e atë person (i ka përmendur emrat) do të
marrë "para me thes". "Njeriu i SHIK-ut", sipas këtij dëshmitari paska
qëndruar dy vjet në Serbi! Nëse kjo rrethanë vërtetohet, atëherë
shtrohet pyetja: Ç’kërkoi Bllaca në Serbi ?!

Arresti shtëpiak i këtij të pandehuri ndodhi një ditë para se të nisë
procesi në Hagë, shqyrtimi i ligjshmërisë së pavarësisë së Kosovës. A
është kjo koincidencë, apo arrestimi ishte paraparë atë ditë?!

Mbeti enigma. Çka e shtyri Bllacën të deklaroj atë çka ka deklaruar, dy
ditë para se të nis procesi në Hagë. Kush fshihet prapa këtij skenari?
Në shtetet normale, aty ku ka sistem të mirëfilltë juridik, nuk ndodhë
që ndokush i dyshuar për vrasje të lehet i lirë, t'i caktohet
formalisht masa e arrestit shtëpiak. Akëcili person do të arrestohej,
po të mbante konferencë me gazetarë, t'u thoshte gazetarëve se ka
vjedhur kaq e kaq pula, e lëre më t'u thotë se ka vrarë njerëz...
Policia, ajo e EULEX-it e kurseu Bllacën, nuk e futi në birucë!
Akëcili i dyshuar shkon në fllad për një allti, armëmbajtje pa leje.
Ndërkaq, Bllaca i dyshuar për vrasje - shkon në shtëpi ! Kjo është non
sens juridik.

Në historinë e proceseve, ka pasur raste kur ndokush ka marrë përsipër
se është vrasës, por më vonë ka dalë se ka gënjyer. Publicisti gjerman
Han Habe në librin e tij "Zotërinj porotë" kur bnënë fjalë për procesin
e Marguerite Steinheil, dashnores së presidentit francez Felix Faure, e
akuzuar për vrasjen e të shoqit, piktorit Adolph Steinheil dhe të ëmës,
zonjës Japy, njëri nga pjesëmarrësit e gjykimit hipnotizohet nga dama,
bukuroshja Marguerite - "Megi", ndjen dhembshuri për të. Shkruan
pusullën: “Mos e merrni në qafë Megin, unë jam vrasësi...". Më pastaj,
me urdhrin e gjykatësit ngrihet në këmbë. Policia e arreston, por më
vonë del se ai kishte gënjyer. Kjo ndodhi në nëntor të 1909-ës.
Para 100 vjetësh personi që ka "pranuar" vrasjen arrestohet, ndërsa kjo nuk ndodhë me Bllacën!

Sipas logjikës juridike, që të zhvillohen normalisht hetimet, pa u
penguar ato, Bllaca është dashur të gjendet brenda grilave. "Pranimi" i
tij se ka kryer një vrasje, nuk do të thotë se ai është kryes i veprës
penale. Këtë punë më së miri e dinë prokurorët dhe gjykatësit. Por, ja
ndodhi ky "luks", i cili, kujtoj, është me prapavijë të caktuar.
Juristi francez François Cavot de Pitaval ka nxjerrë përmbledhjen e
parë të "proceseve interesante gjyqësore". Librat e tij i quajnë
"pitaval". Nëse del në shesh "afera Bllaca", publicistët që do të
merren me këtë fenomen, do t'ia kalojnë edhe juristit legjendar
Pitaval.

Rasti penal i Bllacës ishte një "ëmbëlsirë e mirë" e papagajve të Boris
Tadiqit, të cilët i fërkuan duart se do të përfitojnë nga kjo aferë.
Gazetat serbe, pra edhe "Veçernje novosti", njoftuan se si i është
caktuar arresti shtëpiak "njërit nga themeluesit" e UÇK-së, Nazim
Bllaca. E bënë këtë për ta njollosur luftën e UÇK-së, ushtrinë tonë e
quajnë "terroriste", "formacion jolegal" që ka vepruar në "Kosmet".
Papagajtë e Beogradit i "fryjnë zjarrit", përsëritën "vjershën" e tyre,
e cila, siç dihet, është bërë bozë dhe s'e "pinë" as serbët që mendojnë
ndryshe.

Qëllimi i kësaj propagande ishte për t'i treguar Hagës se "shqiptarët i
vrasin të vetët", se serbët, 'mazallah', s'kanë vrarë shqiptarë...
Mirëpo, kjo propagandë e mjerë nuk shitet jo vetëm në Hagë, por
asgjëkund, ngase bota e qytetëruar e di kush janë serbët e paturpshëm
që kanë kryer gjenocid jo vetëm në Kosovë, po edhe në Bosnjë e
Hercegovinë. Engjëjt e zinj le t'u shesin kopalla "të vetëve", jo botës
së qytetëruar.

“High Park”-u kosovar




Adnan Abrashi
(Rreth “High Park”-ut kosovar, pranë objekteve të
qeverisë, ku çdo kush, pa pasur fare frikë nga policia, mund të
shprehet publikisht para medieve se ka vrarë njerëz dhe ka bërë shumë
krime tjera të rënda)
“Me një lule nuk çel pranvera” – thotë populli, por edhe “në një
lumë pinë ujë shumë bisha”,- po ashtu thotë populli. Si një thënie e
qëlluar e urtësisë popullore, kjo e para, shumë herë është treguar si e
saktë në praktikë, ndërsa e dyta, u vërtetua edhe më qartë këto ditë,
kur papritmas, me një pompozitet të madh publicistik, doli në skenë një
individ, deri dje anonim, i cili me deklaratat e bëra kamikaz, pranoi
se ai vetë është kriminel që ka bërë një vrasje dhe ka marrë pjesë në
shumë vepra tjera konspirative kriminele, të: ekzekutimeve, rrahjeve
brutale dhe shantazhimit të shumë njerëzve dhe figurave politike të
pasluftës kosovare.

Është tejet interesante se, paraqitja bombastike mediale e këtij
dëshmitari, u bë në një kohë dhe hapësire të caktuar. Dhe kjo,
padyshim, mund të jetë treguese simbolike në prapavijë, me një porosi
shumë domethënëse që duhet kuptuar. Në këtë drejtim, patjetër duhet të
kihet parasysh: koha, hapësira dhe qëllimi i synimit, që ndoshta nga
akterët e saj me këtë punë, qëllimisht pretendohet të arrihet si efekt!


Së pari, të nisemi nga analiza e kohës së paraqitjes të rastit: kur në
Kosovë ende nuk ka përfunduar në tërësi procesi i zgjedhjeve dhe priten
votime të raundit të dytë për balotazh në shumë komuna, dhe në prag të
mbajtjes së seancës dëgjimore pranë GJND, në lidhje me legjitimitetin e
shpalljes së pavarësisë së Kosovës, të iniciuar pranë kësaj Gjykate
Ndërkombëtare nga ana e Serbisë. Pastaj, vendi i ndodhjes: hapësira e
qendrës së kryeqytetit, mu në afërsi të objekteve të institucioneve më
të larta të shtetit të Kosovës.

E, synimi: nga njëra anë, ndoshta me qëllime të mira që më në fund të
zbardhen shumë krime enigmatike të ndodhura pasluftës në Kosovë, e nga
ana tjetër, të degradimit publik, së pari të një partie më të madhe e
cila aktualisht është në pushtet. Dhe, së fundi, nga e gjithë kjo të
prodhohet destabilizimi i gjendjes së përgjithshme politike dhe të
sigurisë në vend.

Jemi lodhur më me padrejtësi, o njerëz! BOLL MOOO...!

Një “dëshmi” të bërë në mënyrë të pa zakontë dhe spektakulare të një
anonimi që papritmas polli këto ditë në opinion, pa dyshim se me të
drejtë ka shkaktuar brengosje dhe shqetësim të paparë qytetarëve të
Kosovës. Sepse, aty bëhet fjalë për krime të rënda misterioze politike
të bëra dhe të pazbuluara ende që nga paslufta e deri më sot në Kosovë.
Për aso krime, që me kohë, në forma të ndryshme si kallëzime dhe
dyshime të bazuara dhe të pabazuara në fakte, janë përfolur dhe
stërpërfolur gjatë dhe me neveri nga masat e gjëra popullore. Andaj,
patjetër se dikush e ka ditur këtë rrethanë. Dikush konspirativ në
prapaskenë. Dhe se ai, mbase ka vlerësuar se mu tashti është koha e
përshtatshme, që ëmbëlsirës kaherë të gatitur me kujdes, duhet t’i
shtohet vetëm edhe kremi si final.

Dhe ... zaret janë hedhur. Çka më tej?! Pa dyshim se me këtë punë, nga
dikush u arrit në tërësi qëllimi i pritur. U arrit efekti i shkaktimit
të konfuzionit kolektiv, mjaftë paqartësi, shumë habitje, tepër befasi
në popull...

Më duket se, me këtë artikull, as unë deri më tash nuk thash asgjë
interesante dhe konkrete rreth kësaj çështjeje. Ashtu edhe është.
Sepse, si mijëra e mijëra njerëz të tjerë racionalist, edhe unë kam
vendosur të mos bie pre e ndikimeve momentale emocionale të shkaktuar
nga maskarada e paparë hetimore publicistike, që aktualisht, vend e pa
vend, po zhvillohet nga ana e shumë medieve tona elektronike dhe të
shkruara.

Edhe përpos dhuntisë që edhe unë të them diçka rreth kësaj afere
spektakulare, në këto çaste të dyshimeve dhe hamendësimeve të shumta në
mua, do të mbizotërohem nga arsyeja, nga kujdesi i tepruar që mos
rastësisht mund të bie pre e presionit informativ të këtyre spekulimeve
mediatike. Me padurim do të pres rezultatet zyrtare të hetimeve rreth
kësaj çështjeje. Dhe sigurisht, kjo patjetër këtë herë do të ngjaj.

Pa marrë parasysh çfarë autoriteti publik qëndron prapa saj. Pa marrë
parasysh a qëndron ai si planifikues, ekzekutor apo viktimë, parimisht,
krimi si krim duhet të zbardhet dhe meritorisht të dënohet. Këto vragë
të plagëve të vjetra në trupin tonë, njëherë e përgjithmonë duhet të
marrin fund. Të zbardhen nga institucionet kompetente legale
shtetërore. Ama, këtë herë pa taktizime konspirative të bëra në emër të
interesave të ngushta të qarqeve të ndryshme vendore dhe
ndërkombëtare... me maturi....pa eufori...pa dyshime të pabazuara dhe
të paargumentuara... gjithnjë me bindje duke e pasur këtë si borxh
moral për Kosovën dhe popullin e saj të përvuajtur.

Jemi lodhur më me krime dhe padrejtësi, o njerëz! Vërtet, tepër jemi lodhur. Prandaj, BOLL MOOO...!

Si fund, këtë artikull do ta përmbylli me atë mesele shpesh të treguar
popullore: kur një mik i kishte vizituar dy dhëndurët e vetë. Njëri nga
ta, me profesion ishte bujk, ndërsa tjetri prodhonte tulla llaçi
(“qerpiç”). Pasi mysafiri u pranua si jo më së miri nga dhëndri i parë,
që me profesion ishte bujk, ai, gjatë muhabetit, në mes tjerash ju
ankua mikut: “nëse këto ditë nuk bjer shi, do t’i kem punët keq me të
mbjellat”. Ndërsa , kur më vonë plaku e vizitoj dhëndrin tjetër, gjatë
muhabetit, po ashtu edhe ai ju ankua për motin por në kuptim të kundërt
nga dhëndëri i pari: “nëse këto ditë do të bie shi, do të kaloj shumë
keq o mik, sepse të reshurat e mundshme në tërësi do t’i shkatërrojnë
tullat e mia nga llaçi”.
Posa miku kthehet nga vizita në shtëpi, menjëherë e pyet gruaja:
- “Si na i kishin hallet dhëndurët tanë, o burrë “?
- “Nuk di moj grua.- ju gjegjë burri- “Por, si ra, si nuk ra shi këto ditë, njërit nga ta ju ka kajt nëna”

Për fund, ta lusim Zotit së bashku, që kjo aferë e këtij lloji, të jetë
e fundit në Kosovë. Me zbardhjen e saj definitive, ishalla nuk do t’ju
kahet nëna si deri më tash të pafajshmëve dhe atyre që nuk e
meritojnë....?!

KOSOVA WHIGERS! Reperat e rrejshëm!


Fatos Duraku

Snoop Dog, vite më
parë kishte një emision humoristik të vetin, ku përqeshte ,”të bardhët”
të cilët e imitojnë jetën e zezakut. Në atë emision “Whiger” pas
përpjekjeve të dështuara për të imituar zezakët, ngadalë kthehet, dhe
shndërrohet në një të “bardhë”, të klasës së mesme, i cili sakaq
thërret policinë kur e sheh rastësisht një zezak pranë shtëpisë së tij.


Imitimi apo blofi përfundon. Fjala Whiger është kompozitë nga ”White”
dhe “Niger” apo reper i rrejshëm. Në Kosovë repi ka lulëzuar, për 100
euro secili tinejxher mund ta plotësojë ëndrrën e tij dhe ta incizojë
një këngë, ku mund të shajë, të kërcënojë me vrasje e tjera.

Ai në këngë është “Boss i drogës” ose “PIMP” (nëse e kupton fare këtë
fjalë). Ai kërcënon me armë (nëse ka parë armë të vërtetë ndonjëherë)
se do ta vrasë jo vetëm filanin por krejt familjen. Kështu flet “Kosova
Whiger”.

Por sakaq kur del nga studio, vetëbesimi i lëkundet, këmbët i dridhen,
dhe shndërrohet në djalë të mirë. Me ba me hi në bela me dikënd e mbyt
mami. Ai e din që në Kosovën plot armë, dhe Tupac-at tonë autentik nuk
dinë fare për Rap, por Kanunin e zbatojnë me përpikëri.

Ai e din që fjalët që i tha në studio, s’guxon t´i përsërit para
gangsterëve të vërtetë, të cilët incoming call si ringtone, e kanë
Medën ose Dulin. Më parë Kosova Whiger ju puth dorën atyre me përkulje
duke iu vardisur ta pijë një kafe me ta, ashtu që ta shohin se po rri
me njerëz të rrezikshëm, dhe njerëzit ta “kuptojnë” se edhe ai është i
rrezikshëm.

Por nëse Kosova Whiger ka më shumë para atëherë merr hapa më të
“rrezikshëm”. Ai xhiron spot me një grup femra (të cilat në jetën reale
s’i ka), ose e merr koferin me para dhe del nga kuzhina (ka pa filma
kinez qashtu), vret ndonjë rival ose kulminacioni i kulminacionit, ai
hyn në bankë, e shtrin të gjithë popullin e shkretë përtokë, ai
kërcënon “qiti paret” ose përndryshe dihet çka ndodhë.

Televizionet tona me kritere joprofesionale, emitojnë spote të tilla në
pikë të ditës, kur është shikueshmëria më e madhe, kur e shohin të
gjithë fëmijët, të cilët nesër do të inspirohen të bëjnë veprime të
ngjashme.

Reperat amerikanë dhe Kosova Whigers kanë dallime drastike. American
Negroes kanë jetuar dhe jetojnë nëpër “Gheto”. Vijnë nga shtresa e
varfra. Perspektiva e tyre është e errët. Pavarësisht inteligjencës së
lartë, ata s´arrijnë të marrin një arsimim të duhur. Me kohë i
adaptohen jetës deliktive.

Të sulmuar nga gangsterë të lagjes tjetër individi është i detyruar ,
t´i bashkohet Gang-ut të lagjes së vet.Ata futen dashje pa dashje në
rrethin vicioz të dhunës. Si tinejxher ata kanë dosje të trashë në
polici. Ai kur kërcënon është”real”. Por edhe janë të kërcënuar ”for
real”. Një numër i madh i tyre, është plagosur me armë zjarri ose
thjesht janë vrarë.

Kosova Whigers vijnë nga shtresat e mesme ose eventualisht të larta.
Ata kurrë s´kanë pa armë me të vërtetë (përveç nëse kanë naj dajë
polic), as që dinë si duket kokaina ose çfarë arome mban burgu. Ata
studiojnë nëpër universitete private, të cilat jo rrallëherë i
sponzorojnë, dhe paturpësisht deklarojnë se studiojnë biznes
menaxhimin.

Çfarë kontrasti me jetën e përvuajtur të zezakëve të Ghetos. Kosova
Whigers janë phonies (të rrejshëm). Ata herë do kurdo do të rikthehen
në “të bardhë” si Whiger’i i Snoop Dog-it, që për rrethana të Kosovës
duhet lexuar si zëdhënës i ndonjë partie ose kandidat për asamble
komunale

Krim(b)i përcakton fatin tonë



Skënder Limani

Po të m’i
ofronte dikush 100 mijë euro, edhe unë do të dilja në publik të
deklaroja se Hashim Thaçi (kryeministri aktual i Kosovës) e ka pasur
ndërmend të më vras. Me këtë qasje, nuk dua të mbrojë ose të sulmojë
askënd. Kjo qasje vetëm sa e shpjegon situatën politike dhe ekonomike
fragjile ose të thyeshme e të paqëndrueshme në Kosovë. Situatë ku të
gjitha mundësitë, për gjithçka, mbeten të hapura.

Kjo është situata që mbretëron në Kosovë. Përafërsisht, e njëjta
situatë ekziston edhe në Shqipëri. Ishte e enjte, data 26 nëntor 2009.
Gjatë tërë asaj dite ishte përfolur për një CD që ishte diskutuar në
Kuvendin e Kosovës. Ishin dhënë deklarata nga më të ndryshmet.
Deklarata në Kuvendin e Kosovës, e përcjellë me CD, kishte ndezur
debatin anembanë, edhe mes qytetarëve të Kosovës.

Po atë ditë ose datë, por dikur në orët e mbrëmjes, kryeministri aktual
i Shqipërisë, Sali Berisha, mban fjalimin e tij të radhës në Kuvendin e
Shqipërisë. Ky fjalim, këtë herë, ishte pakëz më i pazakontë. Ai
shfryhej me plot mllef kundër liderit të Partisë Socialiste, Edi Rama.
Ai përmendte nënën, babanë, gruan, fëmijën, pra, krejt familjen e Edi
Ramës. Nuk dihet se sa ka të vërteta në deklarimet e Sali Berishës, por
ajo që dihet është se një kryeministër nuk do të deklaronte gjëra të
tilla. Me fjalë të tjera, situatë fragjile e thyeshme dhe e
paqëndrueshme është edhe në Shqipëri, ku gjithçka rrënohet shumë lehtë.


Deklarimet në Kuvendin e Kosovës (dhe CD-ja) dhe deklarimet në Kuvendin
e Shqipërisë (Sali Berisha), në të njëjtën datë e ditë, por në
intervale të ndryshme kohore, nuk ishin të rastësishme. Për një arsye.
Në ditën vijuese kishim ditën e Kurban Bajramit dhe më pas edhe festën
mbarëshqiptare të 28 nëntorit. Këto dy ditë përshkohen nga situata ku
njerëzit (ose komunitetet) rrinë bashkë dhe bisedojnë, pra, ku familjet
bëhen bashkë, ku shokët bëhen bashkë, ku kolegët bëhen bashkë. Dhe ku
bisedohet për çdo gjë, edhe për politikë. Dita e 26 nëntorit njëmendët
u ka ofruar tema për bisedë krejt shqiptarëve. Dihet që situata në
Kosovë (për mungesë të debatit medial), por edhe në Shqipëri (për arsye
të ndryshme) është e tillë që fituesi ose humbësi (në secilën situatë)
mund të përcaktohet shumë lehtë nga biseda të tilla me shkas, pra, nga
thashethemet e pakonfirmuara.

Nuk dua të jem injorant, por si qytetar i këtij vendi kam arsye të
besoj që qeveria e Kosovës (nga kushdo që udhëhiqet) duhet të trajtoj,
të diskutoj e t’u ofroj zgjidhje problemeve të qytetarëve të Kosovës.
Por, kjo nuk po ndodhë. Po ndodhë e kundërta. Qytetarët e Kosovës po
trajtojnë, po diskutojnë, e besa po ofrojnë edhe zgjidhje për problemet
e qeverisë së Kosovës. Kështu, si në Kosovë si në Shqipëri, lehtë mund
të përmbyllet se qeveritë e këtyre dy vendeve nuk janë ndërtuar për
qytetarët e Kosovës, por për vete. Ose qytetarët e këtyre dy vendeve
janë aty për qeveritë e tyre. Në fakt, këtu edhe unë do të pajtohesha
më deklarimin që “Jemi Një”. Bile, nuk dallojmë fare.

Ndërkohë, qytetarët e Serbisë do të fillojnë të udhëtojnë nëpër vendet
e Bashkimit Evropian (BE) pa viza, para datës 1 janar 2010. Plus, edhe
SHBA po diskuton për heqjen ose dhënien pa asnjë kusht të vizave për
qytetarët e Serbisë për pesë vjet për të hyrë në këtë vend. Dikush këtë
e quan treg politik në prag të hapjes së gjykimit nga GJND për
ligjshmërinë e shpalljes së pavarësisë së Kosovës, ose të “ndarjes” së
saj nga Serbia. Kjo mund të jetë ashtu, pra nuk përjashtohet një treg i
tillë. Por, është për lakmi zhdërjellësia e Presidentit Serb, Boris
Tadiq. Ai po realizon edhe interesin e qytetarëve të shtetit të tij,
por edhe interesin politik të diplomacisë së tij, edhe në marrëdhënie
me jashtë edhe në marrëdhënie me brenda.

Askush nuk e mohon që në Serbi të mos ketë korrupsion e krim. Por,
Serbia po del nga situata ku korrupsioni dhe krimi të përcaktojë fatin
e qytetarit serb dhe vet fatin e Serbisë. Në Kosovë dhe në Shqipëri
vazhdon të mbretërojë situata ku korrupsioni dhe krimi e përcaktojnë të
sotmen dhe të ardhmen e qytetarit shqiptar, pra të qytetarit të Kosovës
dhe të qytetarit të Shqipërisë. Në Kosovë dhe në Shqipëri nuk ka
vullnet politik, bile as njerëzor, për asgjë. Ose, në Kosovë dhe në
Shqipëri ka vullnet që për arsyer personale e politike, pra për arsye
se pushteti na qenka i ëmbël, të shkatërrohen të gjitha, pa asnjë fije
hamendje.

Për më tepër, në Kosovë nuk ka as vullnet qytetar që gjërat të
ndryshojnë. Ndërkohë, në Kosovë ka vullnet tek disa qytetarë të Kosovës
që të promovohet bashkimi me Shqipërinë. Personalisht, mendoj që ideja
e tillë nuk është e keqe (sic!). Por, po më habit fakti se si në vend
që të trajtojmë, të ndeshemi e të ballafaqohemi me realitetin politik
dhe ekonomik të krijuar në Kosovë (për shkak të politikanëve të mjerë e
të uritur për pushtetin e ëmbël) dikush ka vakt të mendojë për
bashkimin me Shqipërinë.

Për vete, nuk e kam ndërmend të elaborojë këtë situatë, por është
evidente që si qytetar i Kosovës, nëse dikush do të më pyeste nëse do
të zgjedhja mes Boris Tadiqit dhe Sali Berishës, atëherë pa kurrfarë
hamendje do të përcaktohesha për Boris Tadiqin. Shpresoj që e gjithë
kjo të jetë vetëm çështje mllefi.

Vëllazëria e katërfishtë!



Muhamet Krasniqi
Vëllazëria mes njerëzve ndahet së paku në katër kategori. Ajo më e
përgjithshmja tejkalon çdo barrierë që mund t’i paraqitet, si feja,
kombi, gjuha, raca apo ndonjë dallim tjetër. Madje në këtë kontekst,
vëllazëria tejkalon edhe gjininë.

Kalimi nga shkalla më e ulët e vëllazërisë – e qenies, tek më e larta –
e gjakut, farefisit, përfaqëson një proces të ngritjes së kohezionit
vëllazëror. Kategoria e parë është vëllazëria më e gjeneralizuar e
mundshme, por njëkohësisht edhe më e përçara, ndara, johumanja,
nënçmuara e përçmuara. Mbase pikërisht gjeneralizimi i kontribuon
zbehjes së kohezionit vëllazëror.

Me të drejtë mund të pyes çdo njëri: ç’është me këtë lloj vëllazërie e
cila njëkohësisht na qenka më e përgjithshmja dhe më e përçara!? -
Është vëllazëria e qenies!

Vëllazëria e qenies në kohët më të hershme ishte më sublimja, e larta,
ndërsa sot është e nivelit më të ulët. Ishte ashtu, atëherë, sepse ky
tip vëllazërie në fillesat e saj përbënte vëllazërinë e katërfishtë
njëkohësisht. Pjesëtarët e atij komuniteti ishin vëllezër për nga
qenia, feja, etnia-kombi dhe gjaku – farefisi. Ndërkaq, nga momenti kur
popullsia fillon të shënoj ngritje, duke u manifestuar me ndarje të
familjeve bërthamë, krijimin e fiseve, ngjizjen e feve joprofetike,
diversitet kulturash, krijimin e kombeve, rrethana të caktuara
ekonomike, politike e ideologjike – ky tip vëllazërie nisë të
degradohet gradualisht, duke e humbur përfundimisht efektin që e
kishte. Shmangiet e ndarjet janë pritur, por jo deri në këtë shkallëzim
që ka marrë përmasa tejet shqetësuese.

Etapë pas etape duke filluar nga e përgjithshmja, vëllazëria vjen duke
e shtuar kohezionin, humanitetin, afërsinë dhe solidaritetin.

Klasifikimi i kategorive të vëllazërisë do të bëhet duke u bazuar e filluar nga parimi i shumicës, për të vazhduar tutje.

1. Vëllazëria e qenies

Kategoria e parë është vëllazëria e qenies. Që do të thotë se të gjithë njerëzit janë vëllezër pa asnjë dallim të vetëm.
Pasi që njeriu është i përbërë nga shpirti e trupi, dhe të gjithë
njerëzit tjerë janë të së njëjtës trajtë, të gjithë ata duhet të
konsiderohen vëllezër për nga qenia.

Në ketë kategori të gjithë njerëzit janë vëllezër, pa dallim feje,
kombi, race, moshe apo dallim tjetër. Përcaktues i këtij tipi
vëllazëror nuk ishte njeriu, por një qenie tjetër mbi te - Zoti. Zoti
ka përcaktuar se njeriu duhet të përbehet nga shpirti dhe trupi, e që
mendja do të jetë elementi kyç që do e dallojë nga qeniet tjera
materiale. Megjithatë, duhet të kujtohet se kjo kategori është më e
zbehta nga gjitha të tjerat.

Po të vlerësohej ky tip vëllazërie, paragjykimet, stereotipat,
diskriminimet, konfliktet e luftërat, pa dyshim se do të ishin minore.
Ndërsa nga çasti kur njeriu e mbivlerëson dhe i jep vetvetes atribute
superiore në raport me të tjerët, fillon urrejtja për ata, me ç’rast
bie efekti i vëllazërisë së qenies, që rezulton me përhapjen e
racizmit, i cili vije si pasojë e paragjykimit e përgjithësimit, dhe
manifestohet me diskriminim e shtypje.

2. Vëllazëria fetare

Kategoria e dytë është vëllazëria për nga feja. Kalimi nga vëllazëria e
qenies, tek ajo e fesë shënon një ngritje vëllazërore, megjithëse ende
të një niveli jo të lartë. Këtë e pamundësojnë nacionalizmi e
ideologjia.

Në këtë kategori vëllezërish, që të gjithë pjesëtarët e një feje të
caktuar, janë vëllezër për nga ajo fe të cilës i përkasin, pavarësisht
kombit, racës, ideologjisë, rrymave politike etj. Një shqiptar mysliman
është vëlla për nga feja me një arab apo turk mysliman. Siç është edhe
një shqiptar katolik vëlla i një katoliku amerikan apo gjermani
katolik. Në këtë kategori thyhen kufijtë nacional-kombëtar, vëllazëria
tejkalon kornizat kombëtare, por, sigurisht jo në të gjitha rastet,
kushtet e rrethanat.

3. Vëllazëria kombëtare

Kategoria e tretë, ka të bëjë me vëllazërinë kombëtare, e cila
zhvillohet mes pjesëtarëve të një kombi pa dallim feje a krahine. Të
gjithë pjesëtarët e një etnie-kombi me përkatësi të ndryshme
konfesionale, krahinore e regjionale janë vëllezër për nga kombi. I
bazuar në etninë, gjuhën dhe kulturën e përbashkët – kombi është një
bashkësi e vetëdijshme kulturore historike.

Që të gjithë shqiptarët mysliman janë vëllezër për nga kombi me
shqiptarët katolik, ortodoks apo protestant. Kurrsesi nuk duhet të
lejohet që feja të bëhet pengesë për vëllazërinë kombëtare, e as
anasjelltas.

Ndërsa tek feja, nacionalizmi dhe ideologjia ishin pengesë për
kohezionin vëllazëror, tek vëllazëria kombëtare ngjanë e kundërta,
feja, apo më saktë interpretimi bukfal i saj, bëhet pengesë. Sidoqoftë
në të dyja rastet, feja dhe kombi nuk janë pengesë e patejkalueshme për
njëra tjetrën. E as nuk e përjashtojnë njëra tjetrën, siç mund të
mendojë dikush.

Përkundrazi, feja dhe kombi janë dy anë të së njëjtës medalje, të pandashme dhe plotësuese për njëra tjetrën.

Pyetjes se një shqiptari nacionalist drejtuar një shqiptari religjioz,
se a jeni shqiptar apo mysliman ose katolik, duhet t’i përgjigjemi duke
shtruar pyetje: ju vëlla, jeni (ta zëmë) 20 vjeçar apo jeni mashkull?
Një person domosdoshmërish e ka një moshë dhe gjini të caktuar. Ndërsa
mosha dhe gjinia janë dy komponentë të domosdoshme që e përbejnë
njeriun, feja dhe kombi shërbejnë si dy entitete që e formësojnë
personalitetin dhe karakterin e tij.



























Prandaj pyetja a jeni shqiptar apo mysliman, katolik, ortodoks është
ekuivalente me pyetjen, a i keni 20 vjet, apo i përkisni gjinisë
mashkullore!

Ndërkohë, derisa një nacionalist mund të propozojë shuarjen e feve, me
pretekstin se ato mund të jenë pengesë për kohezionin vëllazëror të
kombeve, një religjioz, në anën tjetër, mund të propozoj shembjen e
kombeve, me pretekstin se ato janë pengesë për ta realizuar vëllazërinë
fetare. Këtu domosdo duhet të nxirret sinteza hegeliane.

Kalimin nga vëllazëria e fesë tek ajo e kombit, Platoni mbase do ta
quante lëvizje nga bota e dukshme në atë të kuptueshme. Megjithëse në
këtë rast, jo domosdoshmërish është kështu.

4. Vëllazëria e gjakut

Vëllazëria e gjakut (nga familja e ngushtë, tek ajo më e gjerë) është
kategoria e katërt vëllazërore. Në kontekstin e përgjithshëm, më e
larta e mundshme. Janë disa faktorë që e bëjnë këtë tip vëllazërie të
radhitet në nivelin më të lartë. Ata janë: faktori biologjik,
farefisnor, emocional e ambiental.

Kjo kategori është më e larta e mundshme, ngase e vetmja e ka mundësinë të ngërthejë vëllazërinë e katërfishtë.

Rrëzimi i mitit të zgjedhjeve të ndershme




Alma Lama

Në Kosovë këto ditë
rrëfenjat për zgjedhjet janë kthyer në modë. Njerëz të thjeshtë
tregojnë se si në filan komunë votat kishin tentuar të bliheshin me
ndonjë thes miell, si në filan fshat apo qendër votimi ishin mbushur
kutitë, se si dikush kish hedhur vota për gjithë farefisin, të vdekur e
të gjallë, e se si në ndonjë vend komisionerët e partive të ndryshme
ishin bashkuar rreth një qëllimi të përbashkët, një grusht para në
këmbim të procesverbaleve.

Në një nivel tjetër, atë institucional ku beteja po zhvillohet e ashpër
dhe serioze, po faktohen rrëfenjat e vjedhjes së votave. Vendimi i
KZAP-it për të anuluar zgjedhjet e raundit të dytë në tri komuna, dy
nga të cilat të mëdha, Prizreni dhe Gjilani është përligjie e plotë e
një procesi të kompromentuar i cili, pas raundit të parë u cilësua nga
kryeministri i vendit, si “mrekulli.” Në të vërtetë anulimi i votimeve
në komunat e mësipërme nuk është gjë tjetër veçse një rrëzim i mitit të
zgjedhjeve të lira e të ndershme në Kosovë.

E kur përmendim këtë fjali, nuk kemi sesi të mos e kthejmë pak kokën
prapa e të kujtojmë frazën e famshme, të përsëritur e ripërsëritur pas
çdo procesi zgjedhor në Kosovën e pasluftës se kjo e fundit ishte
shembull në rajon përsa i përket procesit të zgjedhjeve. Ata që kanë
informacion më shumë e dinë mirë se pse kjo fjali ishte e nevojshme për
tu thënë nga ndërkombëtarë e vendorë, se pse vjedhja e votave nuk
denoncohej, pse denoncimi nuk bëhej publik e pse publikut i hidhej hi
syve. Ata që kanë informacion më shumë apo kanë qenë ndihmës në këtë
proces e dinë mirë se rezultatet e zgjedhjeve janë dizajnuar jo nga
vetë qytetarët në kutitë e votimit, por nga vendorë e ndërkombëtarë, në
qendrën e madhe të numërimit të votave në Fushë-Kosovë, sipas kërkesave
së kohës për balance politike.

Atëherë përgjegjës për zhvillimin e zgjedhjeve ka qenë UNMK-u dhe OSBE-ja.
Se sa e vërtetë është kjo mjafton të sjell një shembull nga zgjedhjet e
vitit 2007, ku vëzhguesit e partive politike në këtë qendër të madhe
numërimi ishin si kukulla që qëndronin në largësi të mjaftueshme për të
mos para asgjë, e hyrja e një gazetari tek pjesa ku rrinin
ndërkombëtarët që numëronin e shkruanin rezultatet ishte më e vështirë
sesa në vetë burgun famëkeq të Guantanamos.

Por parregullsitë, vjedhjet apo dyndja e kutive të mbushura sipas
qejfit me forgona personalë, si në 2007 ishin më të parëndësishme se
procesi politik dhe stabiliteti i vendit. Tani kur situata është
ndryshe, vjedhja e votave të një rivali politik është bërë më e
vështirë e gjithsesi më e zhurmshme.

Dhe meritë kryesore për këtë pati një femër. Ajo ishte Mimoza Kusari, e
cila refuzoi të pajtohej me parregullsitë në komunën e Gjakovës,
përkundër presionit të madh si nga opinioni publik, ashtu edhe ai
institucional që nuk e çoi drejtësinë në vend. Por refuzimi i saj
shërbeu si një pasqyrë tepër e rëndësishme. Përfshirja në procesin
zgjedhor të Gjykatës Supreme dhe asaj Kushtetuese është dëshmi e
mungesës së pavarësisë së institucionit që përkujdeset për zgjedhjet,
pra Komisionit Qendror. Nëse drejtësia nuk do të çohet në vend, edhe
pavarësia e dy gjykatave në fjalë do të komprometohet.

E në këtë mënyrë, nuk do të jetë Shqipëria, opozita e së cilës ka marrë
rrugët në kërkim të votës së vjedhur, ajo që do ta mbajë në dorë
flamurin e zgjedhjeve të parregullta, e as Maqedonia me gjithë krismat
e armëve që i kanë shoqëruar, por vetë “shembulli i mirë” i
deritanishëm i rajonit ku të paktën në tre komuna u shpall zyrtarisht
hajdutëria apo “hajnia” siç e thonë në Kosovë. E nëse flasim
jozyrtarsht, tre komunat ku u anuluan zgjedhjet janë vetëm maja e
ajsbergut. Një ajsbergu, që kryetarja e KQZ-së, zonja Lushta e as
kryetari KZAP-it zoti Rraca, duket se nuk kanë guximin t’ia zbulojnë
7/8 e tij.

Por ka dhe një moment tjetër që ja vlen për tu ndalur në të gjithë këtë
histori. E ai është që këto dy institucione reagojnë vetëm nga presioni
i partive të mëdha apo të forta, sic janë PDK, LDK e AAK, të afta jo
vetëm për të shpërdoruar votën por edhe për ta rikthyer atë. Partitë e
vogla duket se dhe për një kohë do të shërbejnë për të mbushur kutitë e
partive të “forta.”

E duke qenë se këto ishin edhe zgjedhjet e para që shteti i ri
organizoi e menaxhoi krejtësisht vetë, mund të thuhet se ra dhe në
provimin e parë. Imagjinoni për një çast raportet konfidenciale të
vëzhguesve të huaj, nëpër shtetet e tyre, shumica e të cilëve janë të
angazhuar për të ndihmuar Kosovën në procesin e njohjeve. Sa për
raportimet e vazhdueshme për parregullsi të mëdha nga ana e grupit të
organizatave monitoruese “Demokracia në veprim” duket se KQZ nuk e çau
kokën. Mbase edhe me vetë fajin e shoqërisë civile, e cila në Kosovë
ende nuk ka mundur të krijojë staturën e një fuqie domethënëse.

Rivotimet në Prizren, Gjilan dhe Lipjan, për të cilat KZAP-i ka
rekomanduar të zhvillohen në tërësi dhe jo vetëm në qendrat
problematike të votimit, nëse nuk do të arrijnë të zhvillohen sipas
standardeve më të larta zgjedhore, do ta komprometojnë të gjithë
procesin e zgjedhjeve lokale 2009 dhe demokracinë e brishtë në këtë
vend.

(Autorja është analiste politike pranë gazetës Kosova Sot)











Postuar: 13:21 / 21 Dhjetor 2009 | RSS

Projektligji për qytetin e Prishtinës




Arch. Ylber Vokshi-Ylli

Sa shumë
pa nevojë u politizua ligji për kryeqytetin, besoj se askush nga
profesionistët nuk e ka të qartë përse ky veprim, pasi aprovimi apo mos
aprovimi nuk mundet të ishte pengesë, që kryeqyteti i Kosovës Prishtina
të funksionoi si një qytet me të gjitha tiparet e tij përbërëse urbane
pasi e posedonte infrastrukturën e duhur ligjore për të vepruar në
aspektin hapësinor dhe urban. Të gjitha vërejtjet, sugjerimet, të
projektligjit për qytetin e Prishtinës, në mungesë të transparencës,
nuk e di a janë përfshi në versionin përfundimtar që e ka aprovuar
qeveria e Kosovës.

Do të ndalëm në vërejtjet, sugjerimet konstruktive nga ana ime, që i
janë bërë dokumentit, pasi janë kërkuar nga AsAK (Asociacioni i
Arkitekteve te Kosovës) në prill të vitit 2009. Besoj që iu janë
dërguar organeve përgjegjëse për ti analizuar, e ato të arsyeshmet e me
vend, të përfshihen në dokumentin final të propozim ligjit për procedim
të mëtutjeshëm.

Nga aspekti hapësinor dhe urban do të kisha disa sugjerime
konstruktive, të cilat do të ishte e preferuar të përfshihen në
Projektligji për qytetin e Prishtinës.

• Nuk munden me qenë të definuar kufijtë e qytetit të Prishtinës kur
ende nuk janë përpiluar dokumentet hapësinore si Plani zhvillimor
komunal (PZhK, dikur Plani hapësinor) dhe Plani zhvillimor urban (PZhU,
dikur plani gjeneral urbanistik) me anën e të cilëve caktohen të gjithë
parametrat zhvillimore si dhe kufijtë e qytetit dhe të komunës (PZhK),
ë bazuara edhe në Ligjin për Kufijtë Administrativ të Komunave, Ligjin
për Vetëqeverisje Lokale etj. me anën e të cilëve fuqizohen kufijtë
definitiv të komunës.
Propozohet që qyteti i Prishtinës dhe Komuna të jenë i njëjti territor,
pak sa e çuditshme, duke marrë parasysh se ky propozim është në
kundërshtim me Ligjin e Planifikimit Hapësinor në fuqi dhe praktikën
ndërkombëtare në fushën e Planifikimit Hapësinor dhe Urban, sugjeroi të
korrigjohet ky propozim. (neni 2 alineja 3).

• Nuk është ofruar apo prezantuar publikisht, harta e distrikteve
administrative të qytetit të Prishtinës të theksuara,n uk kemi pasqyrë
reale se si është menduar me këto ndarje. Termi ‘urbane – rurale” duhet
të ndryshohet, nëse bëhet fjalë për zona të qytetit atëherë fjalën
”rural” duhet mënjanuar, (neni 5 alineja 2).

• Është i mirëseardhur avancim i problematikës hapësinore dhe urbane në
komunë me formimin e Institutit për Planifikim Urban. Duhet dalluar për
cilat zona bëhet planifikimi hapësinor dhe ai urban si detyrat primare
të Institutit për Planifikim Urban të Prishtinës i cili në kushtet e
sodit duhet të jetë financiarisht i qëndrueshëm dhe i pavarur
politikisht. (neni 8 alineja 3).

• Krijimin e Zonës Metropolitane të Prishtinës të cilën do ta formonin
komunat e Podujevës, Kastriotit, Fushë Kosovës, Lipjanit dhe Graçanicës
është në kundërshtim flagrant me principet dhe procesin e zhvillimit
hapësinor POLISENTRIK të Kosovës të përfshira edhe në variantin e ri të
propozim Planit Hapësinor të Kosovës 2010 – 2020, si dhe të tërë botës
e cila po tenton të “korrigjoi” gabimet e bëra në shekullin e kaluar me
planifikimin urban të territorit të vet, me dokumentet politike të
pakos së Ahtisaarit (decentralizimi hapësinor),të cilën e ka aprovuar
Kuvendi i Kosovës, dhe së fundit edhe me Kushtetutën e parë të
Republikës së Kosovës. Alineja e 5 e nenit, me siguri do të irriton
përfaqësuesit e këtyre komunave kur nga buxhetet e tyre komunale, edhe
ashtu të pa mjaftueshme, duhet të ndajnë mjete materiale. Si i tillë ai
duhet harmonizuar dhe korrigjuar. (Neni 9 alineja 1-5).

Ka mendime të ndryshme se Prishtina nuk duhet të ketë status te
veçantë, se me këtë kryeqyteti me shume është i fokusuar te marre te
hyra tjera nga qeveria qendrore ma shumë se komunat tjera, se do të
jetë diskriminuese për komunat tjera, se është në kundërshtim me
procesin e decentralizimit i cili është duke u zbatuar në Kosovë dhe në
tërë regjionin, se me organizimin aktual të Komunës nuk po plotësohen
nevojat e qytetarëve etj. Ndoshta ka edhe të vërteta në këto pohime por
këto çështje munden me u evituar me zbatim rigoroz dhe kompetent të
ligjeve aktuale në të gjitha nivelet.

Mendimi im personal dhe profesional është se kryeqyteti i Kosovës duhet
të ketë një trajtim tjetër në krahasim me vendbanimet tjera,
posaçërisht nga aspekti financiar, por duhet harmonizuar kërkesat
megalomane me realitetin ekzistues në Kosovë. Propozimi i bërë në nenin
8 alineja 6 për “Pallatin e Rinisë dhe Sporteve” as që do të duhej
potencuar pasi ai kompleks është ndërtuar me vet-kontributin e banorëve
të Prishtinës dhe si i tillë çart i takon qytetit. Politizimi i tij i
ndërlidhur me interesa të dyshimta vetëm është duke dëmtuar të gjithë
shfrytëzuesit e tij pas zjarrit të një pjese të tij para shumë viteve.
Kjo situatë “prej e mos këput” dikujt po i konvenon që të vazhdoi në pa
kufi. Banorët e Prishtinës për shumë vite, pas zjarrit, janë privuar
nga shërbimet e nivelit të lartë që i ka ofruar ky kompleks së pari
rinis së kryeqytetit,e jo sot sallat sportive të shërbejnë si parkingje
të automjeteve siç ndodh për momentin. Duhet një herë e përgjithmonë të
ndërpriten këto manipulime me pasurin e kryeqytetit dhe të Kosovës.

Besoj se Kuvendi i Kosovës së bashku me komisionet parlamentare,
profesionale do të shqyrton,analizon të gjitha vërejtjet dhe sugjerimet
konstruktive pasi të mbërrin ky propozim ligj nga qeveria. Ka edhe
shume çështje tjera në këtë projektligj të diskutueshme,si janë
çështjet e konstituimit të organeve ekzekutive,përqindja e grandit
shtesë etj. që nuk më përkasin mua si profesionist. Për këto duhet
debatuar në Kuvend të Kosovës në mes të deputetëve para aprovimit të
ligjit për kryeqytetin i cili do të ju shërbej të gjithë banorëve që do
të jetojnë aty për një mirëqenie të preferuar e të pritur. Kjo çështje
duhej të ishte ma shumë teknike se sa politike,si është duke u trajtuar
padrejtë momentalisht nga vendimmarrësit,me kushtëzime të ulëta ku
interesat partiake janë më të rëndësishme se interesat e banorëve të
kryeqytetit.

(Autori është arkitekt i pavarur)

Pse dhe si kremtohet Viti i Ri ?





Adnan Abrashi



Me vet
aktin e kremtimit të Vitit të Ri, në mënyrë simbolike i jepet nderimi
vazhdimësisë së kohës, e cila, për çdo vit fillon të rrjedh. Në fakt,
Viti i Ri prezanton ripërtëritjen e jetës, ndërsa zakonet e traditës
për kremtimin e saj, edhe pse me shekuj kanë pësuar modifikime, ato,
sot e kësaj dite i kanë ruajtur specifikat e tyre esenciale.
Viti i ri është festë: e disponimit të mirë, e urimeve dhe dëshirave
më të mira, shoqërimit, argëtimit, ngritjes së dollive, tryezave të
begatshme, e zbukurimit dhe shkëmbimit të dhuratave të ndërsjella.
Kësaj feste njëkohësisht dhe në mënyrë të njëjtë ju gëzohen të gjitha
brezat: fëmijët, të rinjtë, si dhe të moshuarit, sikur ata që presin
dhuratat, ashtu edhe ata që me kënaqësi i përzgjedhin dhe i dhurojnë
ato.

Kremtimi i Vitit të Ri është njëra ndër traditat më të vjetra rituale e
shprehur gati tek të gjithë popujt e botës, pa marr parasysh racën,
fenë, kombin, dhe përkatësitë e tyre të ndryshme. Disa hulumtues
mendojnë se, kremtimin e festës së Vitit të Ri, më së pari e kanë
aplikuar kinezët, ndërsa një grup tjetër mendon se kjo traditë
fillzënien e vetë e ka nga romakët e vjetër dhe germanët.

Sipas dëshmive ekzistuese materiale të zbuluara gjer më tani, është
vërtetuar se, festën e Vitit të Ri më 1 Janar, së pari herë, në mënyrë
festive dhe rituale, e kanë kremtuar romakët e vjetër, dhe për ta, kjo
festë ishte simbol i fillimit të jetës së re përplot shpresa të mira
për të ardhmen.

Bazuar edhe në disa të dhëna tjera, edhe germanët e vjetër kanë një
hise të kontributit të tyre në këtë drejtim. Ata, si të parët e
gjermanëve të tanishëm, fuqishëm kanë besuar se druri i bredhit është
mbrojtësi i natyrës dhe në vetë posedon "shpirtin e malit", andaj,
luftëtarët trima të asaj kohe, në mbrëmjen e ndërrimit të mot moteve,
shkonin në mal dhe me rituale të caktuara, e bekonin dhe e lavdëronin
këtë trung.

Më vonë, shkuarja në mal tek trungu i bredhit, shndërrohet në prurjen e
saj në dhomat e shtëpive. Kështu, në kohën e sotme, nga kjo traditë e
lasht, ne kemi trashëguar ceremoninë e bredhave të dekoruara nëpër
shtëpitë tona, si rit familjar i çdo shtëpie kudo në Botë.

Edhe pse popujt e kremtojnë këtë festë me besim në një fillim të ri dhe
më të begatshëm, asaj nuk i gëzohet të gjithë në datën e njëjtë, sepse,
disa popuj e aplikojnë kalendarin Lunar (llogaritja sipas rrotullimit
të Hënës) kurse disa të tjerët atë Solar (llogaritja sipas rrotullimit
të Diellit).

Në krahasim me kalendarin solar i cili është fiks dhe i pandryshueshëm
me 365 ditë, ata popuj që kalendarin e tyre e përcaktojnë sipas ciklit
Lunar (të hënës) ardhjen e Vitit të Ri çdo vit, nuk e kremtojnë në
ditën e njëjtë, sepse, sikur dihet, ciklet e hënës janë të
ndryshueshme, dhe momenti i ndërrimit të mot moteve kremtohet me
fillimin e hënës së re, gjegjësisht në muajin shkurt të vitit tonë
kalendarik.

Vitin e Ri Lunar, sot, më tepër si festë tradicionale popullore e
festojnë në Kinë, Indi, Japoni, Vietnam si dhe në disa shtete tjera të
Lindjes, dhe atë, paralelisht, së bashku me kremtimin e Vitit të Ri
Solar të përllogaritur sipas kalendarit Gregorian.

Për kinezët, Viti i Ri Lunar është festa e pranverës. Ajo konsiderohet
si kremte më e madhe nacionale e cila shënohet me pompozitet të madh.

Ekziston besëtytnia se mu para ndërrimit të mot moteve, në emër të
largimit të çdo gjëje që është e vjetër, në mënyrë detale duhet
pastrohet banesa dhe shtëpia, ndërsa, nëpër rrugët e të gjitha qyteteve
organizohen ceremonialet madhështore, ku në parakalimet e gjata përplot
me njerëz, dominon marshimi i dragonjve të improvizuara nga letra si
simbole të fuqisë dhe suksesit.

Në Japoni kjo festë kremtohet me tryeza të begatshme përplot me
specialitete të radha tradicionale, e në mesnatën e ndërrimit të mot
moteve jehojnë 108 të rëna të kambanave nga të gjitha tempujt budist
anë e kënd vendit. Simbolika e 108, nënkupton si vërejtje dhe porosi
për largimin e 108 mëkateve të mundshme të njeriut në jetë.

Edhe tek populli çifut Vitin e Ri e kremton në mënyrë madhështore,
sepse ajo edhe me mësime religjioze konsiderohet si festë shpirtërore
me të cilën shënohet përvjetori i fillimit të krijimit të Botës. Tek
këta data e kremtes është e ndryshueshme për shkak të aplikimit të
kalendarit të kombinuar lunar - solar.

Edhe një gjë është karakteristike tek kremtimi çifut i Vitit të Ri: ata
në çastin e ndërrimit të mot moteve, kanë vërtetë një tryezë të pasur,
por në dallim me popuj tjerë, ajo është e seruar vetëm me gjëra të
ëmbla, pra, tryeza e tyre e pasur është e begatshme vetëm me ëmbëlsira.


Në viset e ngrohta te gjysmësferës jugore të rruzullit tonë, Viti i Ri
kremtohet në stinën e verës, pa borë dhe mrekullia dimërore me të cilat
jemi mësuar ne në viset veriore, por, kjo, assesi nuk e zvogëlon
madhështinë e pompozitetit të kremtimit të saj.
Në shumë vende dhe shtete të botës, tanimë është formuar tradita që Viti i Ri të kremtohet në mënyrë kolektive.
Nuk janë të pakta qytete e ndryshme të metropoleve të mëdha
botërore, ku banorët e tyre, mu para çastit të ndërrimit të mot moteve
masovikisht dalin ne qendër të qytetit. Kjo formë e kremtimit të Vitit
të Ri tanimë është tradicionale në shumë kryeqytetet e shteteve të
Evropës dhe Botës, sikurse është: Parisi, Londra, Roma, Madridi, New
Yorku, Moska, Meksiko, Kajro, Tokio … etj .

Viteve të fundit, e posaçërisht pas çlirimit, rregullimi dhe stolisja
festive e qyteteve me drita, bredha dhe figura të "baba-dimrit" si dhe
dalja masive e popullatës nëpër qendra dhe sheshe, aplikohet në mënyrë
madhështore edhe në Kosovë.

Sa për kuriozitet, është interesante që me këtë rast ta cekim se
shtetet e Skandinavisë, bëjnë gara marramendëse që ta përvetësojnë
origjinën e mitit të "Baba-dimrit" me mjekër të bardh, i cili fëmijëve
për Vitin e Ri ju shpërndan dhurata. Laponia, një krahinë finlandeze,
në vitin 1979, është shpallur edhe zyrtarisht si vendi i prejardhjes së
"Baba- dimrit"

Ritet, besimet dhe besëtytët në ditën e pritjes së Vitin e Ri

Natën e ndërrimit të mot moteve gjatë pritjes së Vitit të Ri, shumë
popuj të ndryshëm të Botës i karakterizon një spektër i gjerë dhe i
larmishëm i riteve, besimeve dhe besëtytnive të ndryshme, që janë
krijuar si shprehje e dëshirave për: pastrim, largimit të demonëve dhe
shpirtrave të këqij, kërkimin e fatit dhe lumturisë, jetës më të pasur
dhe më të begatshme...etj. Shumë prej këtyre veprimeve janë të ruajtura
dhe kultivohen tradicionalisht edhe sot e kësaj dite.

Në vazhdim t'i parashtrojmë disa prej tyre:
- Tradita kubane për natën e ndërrimit të mot moteve praktikon ngrënien
e 12 sardeleve të një lloji peshku. Besohet se kjo ndikon në rritjen e
fatit dhe lumturisë gjatë 12 muajve të vitit të ri pasues;

- Në Filipine është tejet e rëndësishme që në tavolinën festive
familjare gjatë pritjes së Vitit të Ri , të sigurohet sa më shumë
llojllojshmëri ushqimesh. Me këtë akt besohet se viti që vjen do të
jetë aq i pasur dhe i begatshëm sa është e pasur vetë sofra festive e
asaj mbrëmjeje;

- Në traditën e popujve gati të të gjithë botës fëmijët e lindur më 1 janar konsiderohen si fëmijë më fatlum në botë;

- Puthja në mesnatë nuk është vetëm shprehje e momentit euforik të
kremtes, por ajo shpreh edhe konfirmimin e bekimit të miqësisë dhe të
afërsisë me atë person, edhe gjatë 12 muajve të vitit që po na vjen;

- Njeriu i parë i cili do t'ju hyj në shtëpi pas mesnate, besohej se,
ai gjatë tërë vitit pasues do të jetë një person fatsjellës për ju dhe
besnikërisht mund të mbështeteni në të te, e posaçërisht nëse ky person
është mashkull, trupgjatë dhe zeshkan:

- Preferohet që ndonjë punë apo veprim që ju ka mbetur në gjysmë atë ta
përfundoni pikërisht në ditën e ndërrimit të mot moteve. Ky veprim do
t'ju sjell shumë fat dhe punë të mbarë në të gjitha ndërmarrjet e juaja
gjatë tërë vitit të ardhshëm;

- Nëse dëshironi që viti i ardhshëm të jetë i lumtur dhe me fat, atë në
asnjë mënyrë nuk duhet ta prisni me borxhe. Tentoni që para ardhjes së
Vitit të Ri të tentoni t'i paguani të gjitha borxhet që i keni, sepse
kështu viti që vjen, do t'ju sjell fillim të mbar në të gjitha lëmenjtë
e jetës;

- Të gjitha portofolat e juaja që i dispononi , at mbrëmje mos i lini
të zbrazëta, por i mbushni me monedha, sepse kështu besohet se viti i
ardhshëm do t'ju përcjelli me shumë begati dhe pasuri financiare.
Postuar: 0:28 / 24 Dhjetor 2009 | RSS

Krenarë në geto




Imer Mushkolaj



Igori është qytetar
i Serbisë. I rastisi të udhëtojë nga Beogradi për Amsterdam pikërisht
të shtunën e 19 dhjetorit. Të hënën mbrëma po ma shprehte kënaqësinë
nëpërmjet MSN-së që pas 20 vjetësh kishte udhëtuar sërish pa vizë drejt
Europës. Por, edhe po ma shprehte keqardhjen që kosovarët ende nuk e
kishin një mundësi të tillë.

Igori është serb dhe e thotë hapur se i vjen turp që është i tillë.
Shqiptarëve, të cilët i takon, iu kërkon falje për krimet që shteti
serb i ka kryer në Kosovë, i vetëdijshëm se keqardhja e tij personale
nuk mjafton.

Nga Amsterdami, ai më thoshte se pas dy dekadash izolimi e pashprese,
më në fund po ndihej mirë që serbëve po iu kthehej dinjiteti i humbur.

Përveç qytetarëve të Serbisë, nga 19 dhjetori pa viza drejt Europës
mund të udhëtojnë edhe malazezët dhe maqedonasit, përderisa boshnjakëve
dhe shqiptarëve pritet që një gjë e tillë t’iu mundësohet pas gjashtë
muajsh. Po kosovarët?

* * *

Përderisa tre shtet fqinje po festonin Europën, Kosova po merrej me të
tjera gjëra. Deputetët po përpiqeshin t’i rritin rrogat edhe 50 për
qind, kurse kabineti qeveritar po i gëzohej rreth 17 mijë eurove, sa
duhej t’iu “piknin” në konto disave nga ministrat dhe vetë
kryeministrit. Partitë nuk po merreshin vesh për votat e vjedhura,
përderisa po mendohej përsëritja e zgjedhjeve në tri komuna. Punë aspak
të dinjitetshme për një vend fukara e me plot probleme të tjera.

Përderisa shampanjat e festës po hapeshin në Shkup, Podgoricë e
Beograd, përfaqësues të BE-së po thoshin se liberalizimi i vizave me
Kosovën nuk është çështje muajsh, por vitesh. Një shuplakë fytyrës për
të gjithë politikanët që pa pikë turpi flasin për BE dhe integrime të
shpejta.

Logjika e “patriotëve” thotë se Europa nuk po dashka vetë të na
ndihmojë, por logjika e Europës thotë se vizat nuk liberalizohen pa
plotësimin e kushteve të nevojshme. E kur kosovarët normalë mendojnë se
kush duhet të punojë për kryerjen e detyrave, iu vjen të qajnë.

Iu vjen të thonë se nuk i takojnë këtij vendi, kur shohin se të
zgjedhurit e popullit më të rëndësishme e kanë mbushjen e xhepave, se
gjithçka tjetër; kur qeveritarët nuk ngopen, edhe pse kanë rroga
marramendëse për një vend të varfër dhe kur shpenzohen miliona në
makina të reja, telefona e telefonata, dreka e darka, dasma e pikniqe.

Për ata që udhëheqin këtë vend dhe të tjerët që thonë se janë opozitë
është fare pak e rëndësishme si jetojnë qytetarët. Punë e madhe se nuk
kanë bukë e barna. Punë e madhe se iu duhet të presin me ditë të tëra
para ambasadave. Për ta është e rëndësishme t’i mbushin kontot miliona,
t’ua sigurojnë të ardhmen djemve, nipave e stërnipave. Ata madje nuk e
kanë problem as udhëtimin në Europë. Natyrisht, për këtë marrin edhe
mëditje. Nga paratë e qytetarëve të varfër.

* * *

Igori do ta festojë Vitin e Ri në Amsterdam. Në prag të 2010-tës,
serbët maqedonasit e malazezët po ndihen europianë. Kurse në Kosovë nga
ekranet televizive do të na buzëqeshin politikanët, do të flasin për
progresin e arritur e do të premtojnë vit të begatë. Por, assesi nuk do
të pranojnë se Kosova ka mbetur kërkah dhe se kosovarët kanë mbetur si
në burg.

Madje, do të na bëjnë thirrje të ndihemi krenarë në shtetin më të ri në botë.
Ata që ndihen krenarë që jetojnë në këtë vend, vërtet duhet dekoruar
për optimizëm e vetëmohim. Të jetosh në geto e të ndihesh krenar nuk
është pak!

(Editorial i gazetës “Profil”)
Postuar: 0:26 / 24 Dhjetor 2009 | RSS

Diplomacia e Prishtinës – 2009, vit i dështuar





Doc.sci.Gani Asllani




Në atmosferën
e përgjithshme të fundvitit, çdo institucion, organizatë, shoqatë,
familje madje edhe individ, ulet për të bërë llogaritjet e vitit që
shkoi, dhe pasi të kenë vlerësuar gjithçka dhe çdo gjë, sjellin edhe
përfundimin për sukseset dhe dështimet e 12 muajve të shkuar.

Në këtë mes, diplomacia kosovare është organi shtetëror më i pa
suksesshëm. Ministria e Jashtme e Kosovës, u paralizua tërësisht me
punën e vet duke u koncentruar në vetëkënaqësinë që guxoj t’ia dhuroj
vetes me rastin e anëtarësimit të Kosovës në Bankën Botërore dhe Fondin
Monetar Ndërkombëtar, gjë që nuk u bë për shkak të suksesit të kësaj
ministrie, apo edhe institucioneve të Republikës së Kosovës, por që u
arrit me angazhimin prej buldozeri të SHBA-ve, Britanisë së Madhe dhe
shteteve të tjera mike.

Procesi i njohjes së pavarësisë së Kosovës, i cili duhet përsëritur
prapë, nënkupton matematikë të thjeshtë, pra çështje të rritjes së
numrit të vendeve që e njohin Kosovën, gati sa u paralizua, dhe vendet
që gjatë vitit 2009 që e kanë njohur shtetin më të ri në botë mund të
numërohen në gishtat e një dore.

Duhet thënë se edhe ato vende që e njohën Kosovën, nuk e bënë këtë gjë
nga puna e mirë e ministrisë, por nga nxitja e faktorëve të ndryshëm
ndërkombëtar diplomatik, Behgjet Pacollit, apo edhe diasporës shqiptare
jashtë vendit që nuk la gur pa lëkundur derisa për shembull cyti
Zelandën e Re që ta njohë Kosovën, apo edhe takimet e pafundme që po
këta njerëz i bënë në qeverinë e Skocisë dhe Britanisë së Madhe, për
t’i kërkuar Republikës së Malavit (vend që Skocia e sponsorizon për të
dalë nga dëshpërimi ekonomik) njohjen e Kosovës.

Në këtë ministri, qysh në start të punës së tyre e kanë pranuar
ngathtësinë, dhe dështimin si formë e punës së tyre, kur ministri
Skënder Hyseni i ka dhënë vetes liri pesë vjeçare derisa Kosova të
pranohet në OKB.

Çdo shtet i ri duhet të shikojë të ardhmen me përparësi dhe pa pengesa,
e pesë vjetori i paracaktuar nga zotëri Hyseni është gabim trashanik
sepse në procesin e integrimeve që po kalon Ballkani, ku Serbia, Mali i
Zi dhe Maqedonia hoqën vizat për në BE, dhe Shqipëria e Bosnja e
Hercegovina janë në fazën përfundimtare, Kosova po mbetet jo vetëm
delja e zezë, por edhe gropa e dështuar e politikave të dështuara.

Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës, po ashtu nuk
arriti që të bëjë as edhe një hap të vetëm në propagandimin
ndërkombëtar të Kosovës, kurse përfaqësimi i delegacionit të Kosovës në
gjykatën e Hagës, u cilësua nga shumë njohës të së drejtës
ndërkombëtare si “një paraqitje e qullur e disa kryetitujve të
gazetave, pa lidhje të mirëfilltë organike, dhe strukturë legale”.

Një konstatim i tillë u bë nga pjesëtarët e ekipit ligjor të “Amnesty
International” gjatë një seminari shkencorë në Universitetin e
Oksfordit, me datë 20.12 2009, ku mori pjesë edhe autori.

Sipas po të njëjtit konstatim, fatmirësisht ishte paraqitja e fortë e
shteteve në favor të Kosovës që solli argumente të mirëfillta dhe të
strukturuara mirë, si psh, Shqipëria me paraqitjen e vet mbështetur në
të drejtën humanitare, Austria me paraqitjen e vet bazuar në të drejtën
e popujve për liri. Kroacia, me paraqitjen e vet me argumentet nga
shkatërrimi i ish RSFJ-së, SHBA-të me paraqitjen e strukturës së forcës
si mjet për ardhjen deri te qëllimi, që ndikuan që paraqitja në emër të
Kosovës të shihet katërçipërisht si e fortë dhe e mbështetur në
konkluza pozitive.

Në këtë mes, nuk duhet lënë pa e fajësuar edhe diplomacinë e Shqipërisë
e cila, çështjen e Kosovës disi e ka vënë prapa shpine, ndërsa
koncentrohet në ndreqjen e marrëdhënieve me Serbinë, gjë që treguan
takimet e disahershme të ministrit të Jashtëm shqiptar me Vuk Jeremiqin
si dhe gatishmëria e tij për të vizituar Beogradin.
Ndryshe nga Shqipëria e Enver Hoxhës që me 1960 sponsorizoi hyrjen e
Republikës Popullore të Kinës në OKB, kësaj radhe edhe pse pjesë të një
kombi Shqipëria, po bën luftë shumë të dobët diplomatike për të rritur
numrin e njohjeve të Kosovës.

Kështu pra, ne qoftë se Ministria e Jashtme e Kosovës, do të bëjë
bilancin e mirëfilltë të punës njëvjeçare, atëherë ky institucion duhet
t’i pranojë gabimet e veta, dhe të punojë shumë më shumë që t’i
përmirësojë ato, sepse pikërisht nga puna e tyre varet edhe suksesi
ndërkombëtar i Kosovës.

(Autori është ekspert i marrëdhënieve ndërkombëtare, dhe pedagog në
Fakultetin e Shkencave Politike në Universitetin e Glasgow, Britani e
Madhe)
Postuar: 0:25 / 24 Dhjetor 2009 | RSS

LDK, parti e vizionit të qartë të së ardhmes






Fatmir Sejdiu



- Fjala e presidentit Sejdiu në manifestimin e organizuar me rastin e shënimit të 20-vjetorit të themelimit të LDK-së ‏-
Të nderuar anëtarë, veprimtarë dhe simpatizantë të LDK-së,
Të nderuar nënkryetarë, anëtarë të Kryesisë dhe të Këshillit të Përgjithshëm të LDK-së,
Të nderuar drejtues të partive politike,
Të nderuar ambasadorë të akredituar dhe përfaqësues ndërkombëtarë në Kosovë,
Të nderuar përfaqësues të institucioneve shtetërore, të shkencës dhe të kulturës,
Zonja e zotërinj,
Është kënaqësi imja e veçantë që sot, në këtë përvjetor jubilar të
20-vjetorit të themelimit të Lidhjes Demokratike të Kosovës, t’ju
drejtohem me këtë fjalë rasti.

Lidhja Demokratike e Kosovës u krijua kur po shuhej një sistem që solli
shumë tragjedi për Kosovën dhe popullin shqiptar, kur po binte sistemi
komunist në Evropën Juglindore. Derisa Gjermania dhe bota po e rrënonin
Murin e Berlinit, LDK-ja filloi rrënimin e mureve ndërshqiptare, duke
shpallur hapur idenë e pavarësisë së Kosovës.

Ditëlindja e LDK-së, 23 dhjetori i vitit 1989, shënon ditëlindjen e
demokracisë në këtë pjesë të Evropës dhe të botës. LDK-ja është shenja
e parë dhe më e fuqishme e pluralizmit politik në Evropën Juglindore,
ajo është nismëtare e shumë proceseve të rëndësishme që ndodhën gjatë
këtyre dy dekadave në këtë pjesë të Europës.

Gjatë 20 vitesh, tri shkronja, LDK, u bënë shenjë fryme e pune,
sakrifice dhe përkushtimi e shqiptarëve në Kosovë dhe në diasporë; u
bënë vlera mobilizuese dhe frymëzuese për të gjithë shqiptarët kudo që
ishin; po kështu, këto tri shkronja u bënë shenjë njohjeje për botën
demokratike – se ishte një vend dhe një popull që kërkonte të drejtën
për të qenë pjesë e barabartë e botës së lirë dhe e qytetërimit
evroperëndimor, të cili i përkiste përherë shpirtërisht dhe fizikisht.

Siç e thoshte përherë Presidenti Rugova, LDK-ja, duke qenë në krye të
lëvizjes dhe të veprimit politik, ishte shpresë dhe besë për Kosovën
dhe për të gjithë shqiptarët.

Njëzet vjet pas themelimit të Lidhjes Demokratike të Kosovës, duke i
pasur parasysh të gjitha zhvillimet nëpër të cilat kaloi vendi ynë, pa
hezitim mund të theksohet se LDK-ja është krijuese dhe jetësuese e
platformës sonë politike nacionale për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës,
se ajo e frymëzoi dhe e ndihmoi me tërë potencialin e vet mbijetesën e
popullit të Kosovës përballë një mësymjeje të egër të Millosheviqit, që
cak final kishte zhbërjen tonë fizike.

LDK-ja, që me themelimin e saj, u bë bartëse e idesë së integrimit
qytetar dhe kombëtar, pa parashenja ideologjike. Pa dyshim, një nga
burimet kryesore të masivitetit dhe të efikasitetit të saj ishte
pikërisht bashkimi i të gjithëve, trajtimi i secilit qytetar me
respekt, në mënyrë të barabartë, duke e konsideruar secilin pjesë të
rëndësishme të projektit të madh.

Të nderuar pjesëmarrës,

LDK-ja, ishte vetë qenia e shpresës së një populli. Për këtë arsye edhe
u afirmua si projekt total për zgjidhjen paqësore të statusit politik
të Kosovës. Me vizionin e saj të qartë, LDK-ja nisi dhe organizoi
projekte të mëdha që forcuan identitetin shtetëror të Kosovës siç ishin
Deklarata e 2 Korrikut 1990, Kushtetuta e Kaçanikut dhe Referendumi për
Kosovën shtet të pavarur dhe sovran, në shtator të vitit 1991, kur për
herë të parë u shpreh dhe u vërtetua vullneti politik i popullit në
formë plebishitare.
Programi i veprimit politik e nacional i LDK-së me kohë u përqafua nga
i tërë populli i Kosovës dhe u bë program politik e nacional i Kosovës.


Nën drejtimin e LDK-së u krijua sistemi i mëvetësishëm qeveritar,
sistemi institucional i financimit, i arsimit, i informimit, i
shëndetësisë, i sigurisë, i përkrahjes sociale, i sportit, etj. Për
herë të parë u bë organizimi i diasporës sonë në Evropë dhe Amerikë
brenda një projekti të madh politik shqiptar.

Në realizimin e këtij programi politik, veprimtarët e palodhshëm të
LDK-së bartën mbi supet e veta barrën e rëndë të organizimit të jetës
institucionale në Kosovë, megjithëse mbi krye u rrinte një pushtues
brutal, i cili i arrestonte, i burgoste dhe i torturonte çdo ditë.

Shumë veprimtarë të LDK-së dhanë jetën gjatë përpjekjeve të përditshme
për t’u qëndruar pranë qytetarëve të vendit, shumë të tjerë morën plagë
të rënda, por gjithmonë gjendej një tjetër vullnetar që do ta vazhdonte
punën e nisur.

LDK-ja e krijoi, e institucionalizoi dhe e mbajti me përkushtim të
papërsëritshëm, gjatë gjithë viteve ’90, frymën e madhe të
solidaritetit dhe të dashurisë në mes njerëzve dhe familjeve anekënd
Kosovës.

Duke vështruar nga perspektiva e sotme, duket e paimagjinueshme se si u
arrit që, në ato kushte të tmerrshme, të ruhej qenia jonë fizike dhe si
u arrit të mbahej gjallë fryma e madhe e mosnënshtrimit.

Pa këtë organizim, pa këtë frymë të mahnitshme solidariteti e dashurie,
të cilën e stisi dhe e forcoi LDK-ja, do të ishte i pamundur suksesi i
përgjithshëm i lëvizjes sonë të madhe për liri e pavarësi.

Prandaj, sot themi se të gjithë ata që vepruan e punuan ag e terr me
këtë frymë, për mbijetesën e popullit të Kosovës, ata që lëshuan
shtëpitë e tyre për shkollat, për fakultetet dhe për institucionet e
tjera, ata që mbështetën pakursyer realizimin e këtij projekti politik,
e meritojnë nderimin e përhershëm të brezave.

Të dashur pjesëmarrës të këtij solemniteti,
Zonja e zotërinj,
Sot, në këtë përvjetor solemn, në 20 vjetorin e veprimtarisë së LDK-së,
në Kosovën shtet sovran dhe i pavarur, e ritheksojmë me krenari se
Lidhja Demokratike e Kosovës dhe kryetari i saj, dr. Ibrahim Rugova
punoi në mënyrë të veçantë për ndërkombëtarizimin e çështjes së
Kosovës, duke e vënë për herë të parë Kosovën në agjendë të
institucioneve më të rëndësishme ndërkombëtare dhe të qendrave më të
fuqishme të vendosjes.

Kancelaritë e kryeqyteteve më të mëdha anekënd botës u hapën për
prijësin e Kosovës, dr. Ibrahim Rugova, i cili ua shpjegoi me
mençurinë, me dijen dhe me maturinë e burrështetasit të parë të Kosovës
liderëve botërorë të vërtetën për Kosovën dhe të drejtën e popullit të
saj, të vërtetën për krimet e përditshme dhe politikën gjenocidale të
aparatit shtetëror serb, ndaj shqiptarëve në Kosovë.

Gjatë gjithë kësaj kohe, Presidenti Rugova kishte tërhequr vërejtjen
për krimet e mundshme masive shtetërore të regjimit serb të Beogradit.
Lufta në vitet 1998-1999 e konfirmoi këtë brengë të tij. Por, thirrja e
tij e vazhdueshme për një ndërhyrje ushtarake ndërkombëtare arriti të
fitojë përkrahjen e SHBA-ve dhe Bashkimit Europian, si dhe vendeve
tjera demokratike të botës, duke inkurajuar kështu qeveritë e këtyre
vendeve perëndimore për një veprim të vendosur ushtarak kundër ushtrisë
dhe policisë së Serbisë në Kosovë. Me intervenimin e NATO-s në Kosovë
më 1999, ndodhi saktësisht ajo që e kishte kërkuar për një dekadë
Presidenti Rugova: u dëbua ushtria dhe policia e Serbisë dhe Kosova u
vu në administrim civil dhe ushtarak ndërkombëtar.

Si një lider vizionar, me vlerësimet dhe parashikimet, Presidenti
Rugova ishte një hap përpara të tjerëve. Ai kishte dhënë shenjat reale
të ardhmërisë sonë edhe duke parashikuar dhe vlerësuar këtë të ardhme.

Të dashur pjesëmarrës të këtij solemniteti të madh,

Presidenti Rugova arriti t’i krijojë miq e përkrahës Kosovës në çdo cep të botës.

Duke pasur fatin dhe përgjegjësinë e madhe që ta trashëgoj Presidentin
Rugova në detyrën e tij, unë kam pasur mundësinë që të dëgjoj në zyrën
time, po edhe në kryeqendrat e botës, fjalët më të zgjedhura për
Presidentin Rugova nga diplomatë të shquar botërorë, nga presidentë e
kryeministra shtetesh, që takimet me të ende i kujtojnë si ngjarje të
shënuara të karrierës së tyre politike.

Madhështinë e filozofisë politike të LDK-së e kanë përshëndetur shumë
burrështetas të respektuar anekënd botës, ashtu si edhe madhështinë e
personalitetit të dr. Ibrahim Rugovës. Së fundi, më 1 nëntor 2009,
Presidenti Klinton, gjatë takimit që pata me të, minuta të tërë të
bisedës sonë ia kushtoi pikërisht Presidentit Rugova dhe përshtypjeve
nga takimet me të në Shtëpinë e Bardhë.

Presidenti Rugova ka qenë miku më i dashur i tij në Shtëpinë e Bardhë,
tha Presidenti Klinton, ndërsa guri i çmuar që kishte marrë nga ai me
kohë ishte pagëzuar Guri i Rugovës.

Duke e njohur mirë etnokulturën nacionale dhe duke i rinxjerrë në pah
cilësitë më të mira të etnisë që i përkiste, Presidenti Rugova e
shndërroi në rit të zakonshëm dhurimin e gurëve të çmueshëm dhe të
kristaleve për miqtë e Kosovës.

Me këtë tregohej nderimi për mikun dhe vendin të cilin ai e
përfaqësonte, si dhe tregohej se pushtimi i Kosovës kishte ndodhur
pikërisht për këto pasuri që Zoti ia ka falur Kosovës.

Të nderuar të pranishëm,
Zonja e zotërinj,

Lidhja Demokratike e Kosovës pati fatin e madh që të ketë më gjirin e
vet njerëz me vizion, me atdhedashuri dhe humanizëm të rrallë, si Fehmi
Agani, Xhemajl Mustafa, Enver Maloku, Sali Çeku, Latif Berisha, Agim
Hajrizi, Shaban Manaj, Ukë Bytyçi, Ismet Rraci, Smajl Hajdaraj, Xhavit
Ahmeti, Bardhyl Çaushi, e shumë të tjerë. Të gjithë këta nuk janë me ne
sot fizikisht. Por, të gjithë këta jetojnë me nderimin tonë të
përhershëm dhe të mbarë Kosovës, sepse jetuan dhe vepruan me nder për
Kosovën, për paqen, lirinë dhe dashurinë mes njerëzve. Ata ishin të
LDK-së dhe të Kosovës dhe të tillë do të jenë përgjithmonë.

Pa dyshim, humbja e një numri kaq të madh prijësish e veprimtarësh
eminentë, ndër vite, ka qenë një goditje e rëndë për LDK-në. Por, me
udhëheqjen e urtë të Presidentit Rugova dhe me strukturën e saj të
organizuar mirë, LDK-ja arriti që të përballojë shumë sfida, duke
ruajtur dhe duke kultivuar frymën e saj të përhershme të veprimit e të
mendimit politik.

Megjithatë, goditja më e rëndë dhe më e dhimbshme për LDK-në qe humbja
e Presidentit Rugova, i cili ndërroi jetë më 21 janar 2006. Njeriu që e
projektoi idenë e pavarësisë, nuk arriti ta priste atë. Njësoj si
Moisiu biblik, i cili i priu popullit të tij drejt Tokës së Premtuar,
pa arritur vetë të shkelte në të. Rugova i priu Kosovës në kohët e saj
më të vështira, por nuk pati fatin ta priste ditën e pavarësisë së
Republikës së Kosovës. Por, ai pati një ëndërr, pati një qëllim nga i
cili nuk hoqi dorë kurrë.

Të dashur anëtarë dhe dashamirës të LDK-së,

Kosova e lirë, e pavarur dhe demokratike, e integruar në Bashkimin
Evropian dhe në NATO dhe miqësia e përhershme me Shtetet e Bashkuara të
Amerikës ishte motoja e mendimit dhe e veprimit politik të Lidhjes
Demokratike të Kosovës dhe të liderit të saj dr. Ibrahim Rugova. Edhe
sot, pas njëzet vjetësh, ky është vizioni themelor i LDK-së për të
ardhmen e vendit. Duke parë se ky vizion yni i përhershëm tashmë është
bërë qëllim i përbashkët i të gjitha subjekteve politike dhe i vetë
institucioneve të vendit, s’kemi si të mos ndihemi krenarë që gjatë
gjithë këtyre viteve ne i qëndruam besnik dhe vepruam në realizimin e
këtij vizioni.

Njerëz të lirë, në shtetin sovran, të pavarur dhe demokratik – ky ishte
vizioni i LDK-së për Kosovën, ky ishte vizioni i themeluesve të saj, i
ndërtuar dhe i udhëhequr nga lideri ynë historik, nga kolosi i lirisë,
intelektuali i madh dhe i urtë, dr. Ibrahim Rugova.

Sot, jemi të lumtur të theksojmë, se idealet e LDK-së, idealet e
Presidentit historik Ibrahim Rugova dhe të të gjithë bashkëmendimtarëve
e bashkëpunëtorëve të tij të shumtë janë bërë realitet; liria e arritur
me sakrifica qindvjeçare po forcohet dita-ditës, pavarësia e Republikës
së Kosovës është njohur dhe po vazhdon të njihet gjerësisht nga bota,
ndërsa demokracia në vend, po funksionon dhe po zhvillohet bashkë me
institucionet e krijuara me votën e lirë të sovranit - popullit të
Kosovës.

Porse, edhe në një ditë të bukur, solemne si kjo e përvjetorit të
Lidhjes Demokratike të Kosovës, na duhet të tregojmë përmbajtjen tonë,
urtësinë dhe pragmatizmin politik që e kemi pasur gjatë këtyre dy
dekadave të veprimtarisë së madhe politike e kombëtare.

Pra, unë dua që sot të tërheq vëmendjen tuaj kah sfidat që na presin në
të ardhmen, e që nuk janë të pakta. Zhvillimi ekonomik i vendit,
krijimi i vendeve të reja të punës, veçmas për të rinjtë, afrimi i
arsimit tonë nacional me arsimin evropian, rimëkëmbja dhe fuqizimi i
kapaciteteve energjetike dhe minierave të pasura të Kosovës, punimi i
tokës sonë të bereqetshme dhe prodhimi i kulturave të shumta që jep
ajo, fuqizimi dhe modernizimi i shëndetësisë, kujdesi social për të
moshuarit, për pensionistët, invalidët e luftës dhe familjet e tyre, si
dhe për shtresat e tjera jo të pakta që jetojnë buzë zgripit social
janë vetëm disa nga çështjet e shumta që duan zgjidhje, në mënyrë që
shteti ynë i ri, Republika e pavarur dhe sovrane e Kosovës të ecë
sigurt drejt së ardhmes së vet të pakthyeshme euroatlantike.

Jam i sigurt se LDK-ja ka potencial politik, njerëzor e profesional, ka
vullnet, dije dhe kompetencë për të dhënë formulën e nevojshme për
zgjidhjen e këtyre çështjeve të rëndësishme. Padyshim që LDK-ja e cila
pati vizion të qartë për dhjetëvjeçarët e kaluar, e ka vizionin edhe
për dhjetëvjeçarët e të ardhmes së Kosovës demokratike, të zhvilluar
dhe të integruar në Evropë. Ndaj, kam bindjen e besimin e plotë se LDK
dhe njerëzit e saj, do të vazhdojnë përpara, sikundër deri më sot,
sepse janë ata që krijuan dhe i dhanë shtat luftës politike për lirinë
e pavarësinë e Kosovës dhe janë ata që në një Kosovë me jetë plurale
politike e demokratike, do t’i japin vlerë betejës sonë të përbashkët
për ta shndërruar Republikën e Kosovës në një vend të mirëfilltë
demokratik ku sundon rendi dhe ligji, në një vend të dashur për të
gjithë qytetarët e saj pa dallime etnie, në një vend të integruar sa më
shpejt në strukturat euroatlantike.

Dua të vlerësoj lart, me këtë rast, përcaktimin themeltar të LDK-së si
parti e traditës demokratike në Kosovë, por, njëkohësisht edhe si parti
e vizionit të qartë të së ardhmes së vendit tonë.

Sot në këtë përvjetor të 20-të, duhet çmuar shumë përkushtimin e LDK-së
për të qenë gjithmonë parti e hapur, e ideve dhe veprimeve të
guximshme; parti moderne që ofron mundësi të mëdha për lidership, për
realizimin e potencialeve të gjeneratës së re, me energji e ide të
reja. Duhet çmuar shumë krijimin e hapësirave gjithnjë më të mëdha për
të rinjtë që e ndjejnë LDK-në si parti e së ardhmes së tyre evropiane,
parti moderne e qendrës së djathtë, me vend tashmë të nderuar ndër
Partitë Popullore Evropiane.

LDK-ja ka qenë dhe do të mbetet parti e vlerave të mëdha nacionale e
evropiane, sepse të këtillë na e ka lënë Presidenti Rugova dhe të tillë
e duan qytetarët e Republikës së Kosovës.

Të dashur pjesëmarrës të këtij solemniteti të madh,

Për mua si President i vendit, është kënaqësi e veçantë që pata rastin
t’ju drejtohem me këtë fjalë, në këtë solemnitet unikat të skenës sonë
politike, në njëzetvjetorin e themelimit të Lidhjes Demokratike të
Kosovës, e cila që nga krijimi i saj ishte dhe mbeti një lëvizje e
madhe dhe e urtë e luftës për liri, pavarësi dhe demokraci.

Prandaj, në këtë moment solemn, kur po shënojmë të arriturat dhe
sukseset njëzetvjeçare të LDK-së dhe të vendit tonë, le të urojmë të
gjithë bashkë për suksese të mëtejme në realizimin e vizionit për të
ardhmen evropiane të Kosovës sonë të dashur!

Shëndet, fat dhe suksese të gjithëve që jetojnë dhe punojnë me idealet dhe vizionin e Kosovës evropiane!

Gëzuar ky përvjetor i madh!
Gëzuar festat e fundvitit të gjithëve!
Urime dhe suksese!
Zoti e bekoftë Kosovën dhe popullin e saj!
Postuar: 0:24 / 24 Dhjetor 2009 | RSS

Informaliteti si vullnet i pushtet-ndërtimit




Hasan Saliu



Para disa ditësh,
krerët institucionalë u zotuan sërish se do ta luftonin seriozisht
informalitetin dhe besa do ta zhduknin nga faqja e dheut. Zotime të
tilla nuk janë të parat dhe as që pritet të jenë të fundit. Ka pasur
dhe do të ketë nënshkrime marrëveshjesh mirëkuptimi e memorandume për
luftimin e krimit, informalitetit e të keqes, por e gjithë kjo nuk ka
dhënë as më të voglin rezultat.

Arsyeja e lulëzimit të informalëve në Kosovë është se politika rezervon
mundësinë për t'i detyruar, mashtruar apo për t'i joshur informalët, me
qëllim t'i radhitë në krahun partiak ose t'i përvetësojë si votues.
Shumë biznese të vogla mbeten informale ose shteti ka një shkallë të
lartë tolerance ndaj evazionit të tyre fiskal, ndërsa shumë biznese të
mesme mbajnë punëtorë informalë. Për këtë arsye, ndaj tyre mund të
veprojë vetëm trysnia politike nën “kërcënimin” e zbatimit të ligjit,
për të përfituar votën apo bashkëpunimin në biznese të dyshimta. Dhe,
në një ambient ku papunësia kalon gjysmën e të aftëve për punë,
politika gjen terren, duke i parë ata kryesisht si mjet për qëllimin e
pushtetit. Por, jo vetëm kaq. Informalët shpesh paraqiten ortakë me
struktura të larta të pushteteve në punë të ndryshme botore.

Fati i informalitetit në Kosovë, pa dyshim, është në duart e shtetit,
shpesh duke u shfrytëzuar kjo dukuri për interesa politike. Po t'u
referohemi statistikave, del shumë qartë se në Kosovë shteti vazhdon të
mbetet punëdhënës i madh, ndërsa përzgjedhja bëhet kryekëput sipas
kriterit politik. Militantizmi i dëshmuar partiak është kriteri bazë
kualifikues e jo respektimi i institucionit të konkursit dhe, pa
dyshim, edhe kjo është njëfarë informaliteti. Dhe, në këtë mënyrë
punësimi, shantazhi bëhet metodë veprimi.
Punëdhënësi shtet i sheh si votues të punësuarit, të cilët kanë për
detyrë të sigurojnë edhe shumë vota të tjera në këmbim të këtij
punësimi. Aq më shumë që të punësuarit militantë shpesh janë me
kontratë në vepër dhe kështu mbushen ndërmarrjet publike.
Sektori privat vazhdon të luhatet ndërmjet përpjekjeve për t'u
formalizuar dhe përfitimet e informalëve të lejuar si të tillë sërish
nga politika. Informaliteti vërtet është dukuri e shtrirë në gjithë
botën, por më shumë si çështje teknike dhe shmangie nga respektimi i
ligjit. Por, në shoqërinë si kjo jona, është politika ajo që lejon
lulëzimin e saj për arsye përfituese. Në një krizë punësimi, dhënia
fund e informalitetit do të pritej keq nga ata votues që përfitojnë nga
kjo punë. Politika e ka të qartë se të punësuarit formalë për nga
kontrata që kanë ndiejnë një siguri më të madhe në vendin e punës dhe
për këtë arsye ata janë shumë më indiferentë ndaj politikës,
ndryshimeve dhe, më e rëndësishmja, premtimeve politike. Ndërkaq,
kategoria më e ndjeshme me të cilën mund të bëhen llogari bindjeje apo
manipulimi e votash janë pikërisht informalët, të cilët joshen ose duan
t'u besojnë premtimeve elektorale. Kjo është kategoria me të cilën
politika manipulon më shumë.

Mekanizmat kryesorë dhe të vetëm që do të duhej ta luftonin këtë dukuri
që gërryen arkën e shtetit, pa dyshim, janë të tri pushtetet. Deri
tani, lufta e pushtetit të katërt (mediave) as që u ka bërë përshtypje
tri pushteteve shtetërore. Logjika është e thjeshtë: këtu logjika e
shtet-ndërtimit ende nuk mund të dalë triumfues mbi vullnetin e
pushtet-ndërtimit. Dhe, këto janë arsyet e trysnisë mbi pushtetin edhe
ashtu të kalbur gjyqësor, qoftë kjo edhe në vendimet autonome për
përsëritje zgjedhjesh, apo në paragjykimet për skandalet e hapura për
moszbulimet e disa krimeve të pasluftës.

Në vullnetin e papërmbajtur të pushtet-ndërtimit, ekzekutivi asnjëherë
nuk është i interesuar për forcimin dhe funksionimin autonom të
gjyqësorit. Dhe kjo shihet sheshazi se si nga njëra anë nuk bëhen
reforma në forcimin dhe rifreskimin e gjyqësorit dhe nga ana tjetër, sa
herë që gjyqësori merr një vendim autonom, politika çohet në këmbë duke
e akuzuar gjyqësorin për politikë. Pikërisht pushteti ka ditur të
manovrojë mirë dhe i ka maksimizuar përfitimet nga informaliteti,
mossundimi i ligjit, pavarësisht se, në rastin tonë, informaliteti e
dëmton rëndë buxhetin e shtetit; informaliteti lë një rrugë më pak,
shumë nxënës pa një shkollë, rroga më të vogla për arsimtarët, mjekët e
policët, por jo edhe për pushtetarët. Kjo logjikë moniste përcjell
teorinë e tillë po nga ata që dikur e themeluan atë: vetëm pasi të
konsolidohet pushtet-ndërtimi, shteti do ta thërrasë në mbrojtje
ligjin. Kësaj radhe për ta ruajtur pushtetin nëpërmjet hallkave të
shtetit.
Postuar: 0:20 / 24 Dhjetor 2009 | RSS

Nuk është befasi diskriminimi i shqiptarëve nga “Asët” E BE-së!





Prof.dr. Mehdi Hyseni



Sa
për Evropën e vonuar dhe të rezervuar, po të mos ishte AMERIKA, Kosova
qe 20 vjet, do të ishte vetëm një varrezë e madhe viktimash shqiptare
të holokaustit serbomadh. Që të mos ndërtohet ndonjë mur i ri i
Berlinit midis shqiptarëve në Ballkan, shqiptarët duhet të gjejnë gjuhë
të përbashkët me Amerikën, që t’i ndihmojë në zgjidhjen përfundimtare
dhe të drejtë të çështjes kombëtare shqiptare. Ndryshe, i kërcënon
rreziku, që të ngelin edhe më tej “monedhë kusuri” e Evropës së
dikurshme, sikurse në rastin e liberalizimit të vizave Serbisë, Malit
të Zi dhe Maqedonisë.
Nuk ka asnjë dyshim se, mos heqja e regjimit të vizave shqiptarëve
të Kosovës dhe të Shqipërisë nga ana e BE-së, është akt diskriminues,
sepse nuk ka të bëjë me kurrfarë procedure teknike dhe ligjore, por ka
vetëm karakter politik, që është në kundërshtim flagrant me Kartën e
BE-së mbi të drejtat dhe liritë fondamentale të njeriut.

Kjo formë e diferencimit dhe e diskriminimit të shqiptarëve të Kosovës
dhe të Shqipërisë nga ana e BE-së, dëshmon se shqiptarët janë një
eksperiment sui generis për “Ballkanin Perëndimor” dhe për Bashkimin
Evropian.

Diferencimi dhe izolimi i Kosovës dhe i Shqipërisë nga procedura e
heqjes së vizave për shtetet e shengenit të BE-së,sheshit vë në dukje
faktin se, si në Kosovë, ashtu edhe në Shqipëri nuk sundon ligji dhe
demokracia e mirëfilltë, si rrjedhim “i krimit të organizuar, i tregut
të zi, i tregtimit të drogës, të njerëzve etj.”(!?)

Nuk përjashtohet mundësia që Kosova dhe Shqipëria, të jenë të paprekura
nga dukuritë e tilla shëmtuese të shoqërisë së sotme,kur edhe qeveria e
Tiranës dhe e Prishtinës kanë nxjerrë ligje të posaçme për luftimin e
këtyre dukurive negative.

Mirëpo, në këtë kuptim shtrohet pyetja për eurokratët “bizmarkë” dhe
“meternihë” të BE-së: -Mos Serbia, Mali i Zi dhe Maqedonia me “ligjet”
dhe me “demokracinë” e tyre, e paskan çrrënjosur krimin e organizuar,
tregtimin dhe kontrabandën e zezë me njerëz, me mallra dhe me territore
të huaja etj.?

Përgjigjja është negative-JO! Përkundrazi, si Serbia, si Maqedonia, si
Mali i Zi janë qendrat dhe aktorët kryesorë të shkeljes së ligjit, të
abuzimit të demokracisë, të mohimit të drejtave dhe lirive të njeriut,
sidomos të shqiptarëve.

Pikërisht statusi i mjerueshëm dhe tragjik i shqiptarëve të
diskriminuar nën Serbi, nën Mal të Zi dhe nën Maqedoni (si qytetarë të
rendit të dytë dhe të tretë), mbi bazën nacionale, politike, juridike,
kushtetuese, kulturore, arsimore, ekonomike, tregtare dhe humanitare,
është argumenti kryesor i “bankrotimit” të ligjit dhe, i
mosfunksionimit të demokracisë në Serbi, në Mal të Zi dhe në Maqedoni.

Kjo do të duhej të ishte PENGESA KRYESORE për mos heqjen e vizave
qytetarëve të Serbisë, të Malit të Zi dhe të Maqedonisë nga ana e
Bashkimit Evropian (BE).

Ndërkaq, element tjetër negativ, që BE-ja nuk e ka marrë parasysh me
rastin e heqjes së vizave serbëve, malazezëve dhe maqedonasve, është
mos zhdukja e krimit të organizuar në ato tri republika sllave, të
cilat qe njëzet vjet rresht e kanë institucionalizuar dhe eksportuar me
sukses, edhe në Shqipëri, edhe në Kosovë dhe, në gjithë Ballkanin, duke
përfshirë edhe Evropën.

Realisht, as në kuptimin ligjor, as në atë demokratik dhe humanist, as
Serbia, as Mali i Zi e as Maqedonia nuk i plotësojnë kushtet dhe
standardet e BE-së, që të jenë liruar nga regjimi i vizave.

Dhe, jo vetëm kaq, as Serbia, as Mali i Zi, as Maqedonia nuk e kanë
vendin në BE, as në NATO, as në OSBE, asnë OKB, derisa të mos i
zgjidhin problemet ekzistuese me shqiptarët e diskriminuar sipas
praktikës dhe interesit të tyre kolonial imperialist.

Sikur BE-ja të ishte e sinqertë, humane, e drejtë dhe vërtetë
demokratike, në rastin e liberalizimit të vizave Serbisë, Malit të Zi
dhe Maqedonisë, patjetër, është dashur t’i përfshinte edhe Kosovën,
Shqipërinë dhe Bosnjë Hercegovinën.

Mirëpo, fatkeqësisht, për shkak të trajtimit dhe të zbatimit të
standardeve dhe kritereve të dyfishta ndaj shqiptarëve dhe boshnjakëve,
vërtetoi të kundërtën-realpolitikën e dikurshme të Evropës vjetër të
shekullit XX.

Pavarësisht nga kalkulimet politike dhe diplomatike të eurokratëve të
BE-së, me rastin e “getoizimit” dhe të diskriminimit par exelence të
shqiptarëve, që të mos lëvizin jashtë kufijve ballkanikë (ndryshe nga
serbët, malazezët dhe maqedonasit, të cilët, edhe pse kanë kryerë
krime, vjedhje,plaçkitje, vrasje, terror, gjenocid ndaj shqiptarëve
gjatë viteve 1989-2001,tani BE-ja i shpërbleu, duke ua hequr vizat)!?

Paragjykimi i prapavijës politike i BE-së, i qartë- nuk ka heqje vizash për shqiptarët se “mund ta vërshojnë Evropën”!?

Ja, kjo është “strategjia” dhe “barazia” e integrimit dhe e pajtimit të
popujve të gjakosur të Ballkanit (1990-2001). Ata që kanë kryer
agresione dhe krime të luftës mbi shqiptarët kanë të drejtën dhe lirinë
e lëvizjes në shtetet e “shengenit” të BE-së, kurse viktimat shqiptare
dhe boshnjake myslimane nuk e gëzojnë një të drejt të tillë!?

Ja, ky është triumfi i politikës mbi ligjin, mbi të drejtën dhe mbi drejtësinë evropiane!
Me gjasë, një diskriminim dhe padrejtësi e këtillë ndaj shqiptarëve dhe
Shqipërisë, do të ndodhë, edhe në rastin e aderimit të shteteve të
“Ballkanit Perëndimor” në BE, ku me siguri, Mali i Zi, Serbia dhe
Maqedonia, do të integrohen në të, para Shqipërisë.

Kështu, do të ndodhë, sikurse në rastin konkret të liberalizimit të
regjimit të vizave të Serbisë, të Malit të Zi dhe të Maqedonisë.

Vetëm bashkimi i Shqipërisë Natyrale, mund t’i shpëtojë shqiptarët nga
diskriminimi dhe nga izolimi i Evropës, si dhe nga kolonializmi i
sllavëve të Jugut të Ballkanit!

Që të mos ndodhë një padrejtësi dhe diskriminim i këtillë sui generis
ndaj shqiptarëve, Tirana dhe Prishtina zyrtare, që tash duhet ta kenë
të gatshme Platformën e tyre për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë
Natyrale. Ashtu siç parashikon, edhe Platforma e Shqipërisë Natyrale, e
sajuar nga Dr. Koço Danaj (2009).

Vetëm ndërtimi edhe artikulimi i një Platforme të këtillë, të sugjeruar
nga K.Danaj, mund të ketë evituar rrezikun nga diskriminimi dhe nga
padrejtësia e Evropës së re ndaj shqiptarëve dhe Shqipërisë Natyrale.

Ndërkaq, të gjitha variantet e tjera të politikës dhe të diplomacisë së
sotme shqiptare janë në dëm të interesit të përgjithshëm të shqiptarëve
dhe të Shqipërisë Natyrale.

Fundja, po qe se duam të jemi të barabartë me popujt e tjerë të
Ballkanit, Tirana zyrtare sa më parë të jetë e mundur, duhet ta ketë të
gatshme kërkesën e saj zyrtare për rindërkombëtarizimin e çështjes
kombëtare shqiptare, ashtu siç parashikon Platforma e Shqipërisë
Natyrale e Dr. Koço Danajt. Të ridefinohet strategjia për zgjidhjen e
ngutshme, të drejtë, reale, demokratike dhe paqësore e çështjes
kombëtare shqiptare në Ballkan.

Ndryshe, edhe në këtë shekull, kombi shqiptar, do të jetë edhe më tej,
vetëm “një lodër” e padhembshme për biznesin politik dhe diplomatik të
eurokratëve të Evropës.
Postuar: 0:18 / 24 Dhjetor 2009 | RSS

Hipnoza e dikurshme dhe iluzioni i tanishëm





Xhevdet Pozhari



Edhe pse nuk është
gjithaq e largët koha kur Kosova e përjetojë një prej eksodeve më të
tmerrshme, me të cilën u mbyll shekulli i vjetër, shikuar nga
perspektiva e tanishme, koha e atëhershme duket aq e largët, jo vetëm
shkaku se shënoi ndërrimin e shekujve, apo për arsye të vuajtjeve dhe
tragjedive që i përjetuam si popull, por edhe shkaku i lodhjes, e cila
prodhoi “bijtë e shekullit 21”, të plakur para kohe.

Kuptohet, asnjëri nga ne nuk dëshiron të kujtojë çaste të vështira dhe
është mirë ato të mbeten vetëm në një kënd të mbamendjes, e cila në
vazhdimësi si hije do t’i përcjellë, në heshtje, të gjithë ata që e
patën fatin ta ndjejnë mbi kurrizin e tyre njërin prej sistemeve më të
egra të kohëve moderne....

Ndonëse, kujtesa e të gjithë neve është e ngarkuar me përjetime më të
rënda të kohës së viteve të 90- ta, si vegim i pashmangshëm më kujtohet
koha kur, atëbotë, disa aktivistë të zellshëm të LDK – së, i
shpërndanin, shtëpi më shtëpi, disa fletëvotime, të fshehura me kujdes.
Dhe kur i shpalosnin para votuesve të atëhershëm, nuk dihej se cila
dorë dridhej më shumë, ajo që e zgjaste letrën, apo ajo që e
nënshkruante.

Më kujtohet se kishte edhe emra të tjerë të shënuar në listën, e cila
rëndom përmbante deri në tri mundësi zgjedhjeje, por, nga shpejtësia me
të cilin përfundonte i gjithë ai proces, askush nuk arrinte t’i
shikonte të gjitha alternativat, aq më pak ne që nuk e kishim moshën
për të votuar, e që në të njëjtën kohë ishim më kureshtarët. Madje, kjo
gjë as që ishte e nevojshme, sepse askush nuk kishte hamendësim se për
kë duhej të votonte.

Në fillim të viteve të 90-ta, i tërë populli i ishte bashkangjitur një
lëvizjeje të vetme që e kishte të zgjedhurin e saj, i cili jo shumë
vite më vonë, do t’i trondiste me takimin e famshëm, të gjithë ata, të
cilët përkundër të gjitha katrahurave të vitit ‘99, vazhdonin të
qëndronin në Kosovë.

Dhe me gjasë, që nga koha kur aktivistë vullnetarë të LDK – së, ia
mësynin natën vonë shtëpive për t’i marrë votat e nevojshme, shumë
votuesve të atëhershëm, iu shndërrua në traditë rrumbullakësimi i atyre
shkronjave që nënkuptonin një vizion të ri për ne aso kohe, një
shkurtesë, të cilës ne më të rinjtë as që ia dinim kuptimin, por e
dinim ama se nuk guxonim ta thoshim zëshëm.

Dhe si për inat, ky emër i ri, i panjohur dhe aq i ndaluar, për ne më
të rinjtë, u shndërrua në slogan të preferuar, të cilin e përsërisnim
kudo, rrugës për në shkollë ose shitore, kur luanim, kur mësonim, në
ëndërr ose zgjuar, aq sa e tëra u shndërrua në një obsesion dhe, si të
magjepsur, sa herë e shqiptonim, përjetonim një katarzë të fuqishme, e
cila nxitet kur shpërthen fuqishëm diçka që e mban gjatë tërë kohës të
ndryrë.

Kishte të atillë, që ishin edhe më “trima” dhe rastësisht, të udhëhequr
nga ndonjë zë i brendshëm apo edhe nga doza e tepruar e hipnozës që e
shkaktonte kjo shkurtesë, i ngrinin dy gishtërinjtë përpjetë dhe jo
rrallëherë bëheshin shkaktarë që rrugën e kthimit nga shkolla për në
shtëpi ta bënim me vrap, të ndjekur nga ata, të cilët na kishin rrënuar
edhe besimin se dikush mund të na mbrojë.

Për fat të mirë, gjithmonë shpëtonim! Ose neve asokohe na bëhej ashtu,
sepse ishim shumë të rinj që ta kuptonim se qëllimi i atyre që na
ndiqnin, ishte që ta ndjenim frikën deri në palcë, në moshën kur ajo
ngjizej më së lehti. Bindja, se ata e kishin vetëm qëllimin të na
frikësonin që mos të na shkonte mendja të shqiptojmë ndonjë emërtim më
të rrezikshëm për ta, mu forcua kur pas një kohe, në sipërfaqe doli një
shkurtesë tjetër, e patolerueshme dhe e cila bartte pasoja të skajshme
jo vetëm për ata që guxonin ta thoshin, por edhe për ata që dukeshin të
dyshimtë se mund t’iu kalonte nëpër mendje ta pëshpëritnin një emër të
tillë – UÇK.

Kam përshtypjen se më të mëdhenjtë, po të kishin mundësi, edhe do të na
i mbyllnin veshët vetëm që mos ta dëgjonim. Se ata do të na lejonin të
themi jo heshturazi, por edhe me zë të lartë emrin e partisë së vetme
të asaj kohe, apo edhe të udhëheqësit të saj, vetëm me kushtin që
shkurtesën e re, e cila doli në sipërfaqe dhe filloi vetëtimthi të
depërtojë në ndërdijen tonë, mos ta zinim në gojë kurrë.

Por, ishte shumë vonë. Ne tashmë e kishim thënë, jo vetëm pse ishte aq
egërsisht e ndaluar, por pse më nuk na bënte të ndjejmë asgjë të
veçantë ndalesa e mëparshme, e cila më nuk iu pengonte as atyre nën
thundrat e të cilëve ishim.

Pavarësisht të gjithave, aktivistët e asokohshëm, vazhdonin edhe më
tutje të vinin nëpër shtëpitë tona. Sa më shumë kohë që kalonte, atyre
u duhej të ishin më këmbëngulës dhe me gishtërinj që u dridheshin, e
tregonin katrorin ku duhej ta vinin shenjën ata që e kishin këtë të
drejtë. Dhe në fund, “votuesit” bindeshin, më shumë pse s’donin t’i
trazonin shpirtrat e atyre që kishin ndërmarrë këtë iniciativë, se sa
që besonin se me atë votim, do të ndryshonin gjendjen, e cila sa vinte
e rëndohej më shumë.

Dhe që nga ajo kohë, edhe sot kur dëgjoj dikë të jetë skeptik për të
votuar, para sysh më dalin LDK–istët e dikurshëm, të cilët mbase edhe
pa vetëdije, i kishin arritur disa qëllime në të njëjtën kohë – se vota
që nuk do tu jepej atyre, nuk do të ishte e vlefshme për askënd. Ata
kishin arritur që në vetëdijen kolektive ta rrënjosin vulën e një
sistemi, të cilin e kishin shpallur si demokratik, edhe pse ai sistem e
kishte një trajtë, e cila njihet me një emër tjetër.

Dhe trashëguesit e sotëm të LDK – së, bëjnë të pamundurën që të gjithë
atyre, të cilët vendosin të dalin në zgjedhje, mos t’iu zbehet kujtimi
i shkronjave, në prapavijën e së cilave dikur qëndronin dy gishtërinj
të ngritur, të hijezuar nga një dritë e zbehtë e qiriut dhe një
buzëqeshje e ngrirë, e cila si jehonë hipnotizuese që ka zënë rrënjë dy
dekada më parë, i thërret me fjalët “voto dhe duro”.

Pikërisht, kjo hipnozë e dikurshme, e cila zëvendësohet me iluzionin e
tanishëm, sot, e bënë më të durueshme egërsinë e thirrjeve të atyre, të
cilët sot demantojnë çdo proces zgjedhor që nuk është në favor të tyre,
derisa mos t’i arrijnë rezultatet e dëshiruara, madje edhe me kushtin
që votuesit e tyre, të flenë nëpër qendrat e votimit, në vend se nëpër
shtëpitë e tyre.

Paria e sotshme e LDK –së, ushqehet me shpresën se shumica e votuesve
kanë mbetur të papërcaktuar dhe të pa këndellur nga hipnoza e
dikurshme, e cila vazhdon të përsëritet nga iluzionistët e sotshëm.
Sepse ata e dinë se investimi i tyre në të kaluarën, i ka rrënjët e
forta, po aq të forta sa i ka edhe sistemi socialist në Shqipëri, i
cili çdo ditë e më shumë vërtetohet përmes “xhaxhallarëve të rinj” dhe
“pinjollëve të bllokut”.

Fenomeni i divorcit në shoqërinë kosovare


Ferdi Kamberi

Fenomeni
i divorcit është bërë një ndër temat më të studiuara kohës së fundit në
shkencat sociale e në veçanti në shkencën e psikologjisë dhe
sociologjisë, megjithatë divorci paraqet një të drejtë themelore të
vetë njeriut. Divorc do të thotë fundi i martesës, pra pezullimi i
detyrave dhe përgjegjësive ligjore të martesës dhe zgjedhja e lidhjeve
të martesës në mes të dy personave. Ai nga aspekti juridik është një e
drejtë e burrit dhe gruas, mirëpo në vetvete divorci paraqet një
problem social i cili bartë pasojat e tij.
Sot, shumica e vendeve e lejojnë divorcin, përveç një ose dy
shteteve që ndalohet divorci, edhe atë në raste të jashtëzakonshme
lejohet, është fjala për vendet si Filipinet dhe Malta. Ndërsa, në
vendet tjera një gjë e tillë është e lejuar në miratim me vetë aspektin
juridik. Por, vlen të theksohet se vet ky fenomen sot paraqet një
problem social dhe psikologjik, sepse nga ndarja çifti përjeton një
krizë psikologjike dhe sociale, duke përfshirë edhe trauma tjera që do
t’i bartin ata më pastaj. Mirëpo, nëse çifti bashkëshortor ka fëmijë,
atëherë problemi është më i madh, sepse hulumtimet e bëra në teren
tregojnë se fëmijët janë viktimë kryesore këtu. Ata, ndihen të vetmuar,
ndihen fajtor për ndarjen e prindërve, dhe nga ky kontekst ata krijojnë
një lloj izolimi social, por përveç kësaj shumica e fëmijëve pa prindër
ka gjasa që në të ardhmen të përfshihen në organizimet kriminale, duke
paraqituar për shoqërinë një rrezik potencial.
Duke folur për divorcin studiues të ndryshëm mundohen që të japin
shpjegime të ndryshme rreth ndryshimeve që mund të përjeton çifti gjatë
ndarjes, në këtë drejtim “Paul Bohannan dallon gjashtë të ashtuquajtura
stacione të divorcit nëpër të cilat duhet të kalojë çifti që
divorcohet:
1. Divorci emocional – shpreh përkeqësimin e martesës, rritjen e tensionit midis partnerëve, dhe zakonisht çon drejt ndarjes.
2. Divorci ligjor – është fundi i martesës nga ana ligjore.
3. Divorci ekonomik – ka të bëjë me ndarjen e pasurisë dhe të pronave.
4. Divorci bashkëprindëror – lidhet me problemet e kujdestarisë mbi fëmijët dhe të drejtat e takimeve me ta.
5. Divorci social – ka të bëjë me ndryshimet në rrethin shoqëror të të divorcuarve.
6. Divorci psikologjik – kur individi ndërpret lidhjet e mëparshme emocionale dhe përballon kërkesat e të jetuarit i vetëm “ .
Pra, këtu shihet qartë mënyra se si përjetohet divorci nga të dy
bashkëshortët dhe nëpër cilat stacione kalon çifti, madje sterotipet
gjinore theksojnë se në këtë rast femrat janë më të ndjeshme se sa
meshkujt, por ka raste që edhe meshkujt e përjetojnë shumë rëndë një
gjë të tillë. Shikuar nga këndvështrimi sociologjik divorci është një
fenomen social i cili paraqet një problem serioz për shoqërinë edhe pse
në parim është e drejtë e individit që të vendos për vetën e tij.
Prandaj, mund të themi se ka lloje të ndryshme të divorcit, mirëpo një tipologji e mundshme e divorcit mund të jetë:
• Divorci jo – fajtor – sipas një sistemi, shpërbërja e martesës që nuk
kërkon pretendimin ose dëshmin e fajit / fajtorit. Me fjalë të tjera,
ky lloj divorci është i atillë që nuk kërkohet faji, apo fajtori, por
merren si bazë faktet dhe arrihet deri tek rasti në fjalë.
• Divorci fajtor – deri para vitit 1975 në shumicën e vendeve kërkohej
që për divorc të sjellnin edhe dëshmin e njërës dhe palës tjetër, madje
në disa vende ende kërkohet një gjë e tillë, p.sh. në New York ende
kërkohet faji/ fajtori.
• Divorci përmbledhës – është kur bashkëshortët plotësojnë kërkesat e
caktuara më parë, p.sh. kur një martesë bëhet për përfitime personale,
materiale – ekonomike, pastaj për marrjen e nënshtetësisë etj.
• Divorci i pakontestueshëm – paraqitet kur të dy palët (bashkëshortët)
janë në gjendje të arrijnë një marrëveshje me ose pa avokat.
• Divorci bashkëpunues – po bëhet një model popullor sot gjithëkund, ky
lloj divorci ekziston kur palët bijnë në dakort të negociojnë për një
zgjidhje me anën e avokatëve, në ndërmjetësim dhe shpesh me ndihmën e
një specialisti neutral. Palët në këtë rast janë të autorizuar të
marrin vendimet e tyre bazuar në nevojat dhe interesat e tyre personale.
• Divorci ndërmjetësues – është atëherë, kur palët angazhojnë ndonjë
avokat, ose avokati i rastit në fjalë mund të caktohet nga vetë organet
gjyqësore.
Pavarësisht nga kjo tipologji, në dioptrinë analitike dhe empirike,
divorci është një gamë e gjerë e cila meriton një vëmendje të thellë,
sepse mbi të gjitha individi nga divorci përjeton një tjetërsim,
alianohet, por edhe një izolim social. Sot, ky fenomen është gjithnjë
në rritje si shkak i shumë faktorëve të ndryshëm duke përfshirë këtu
edhe Kosovën, ku kohës së fundit divorci ka filluar që të marrë përmasa
të mëdha. Periudha e tranzicionit, elementet e ndryshimit në strukturën
e familjes, por edhe vetë elementet tjera kanë ndikuar që në Kosovë të
rritet divorci me të madhe.
Hulumtimet e bëra nga shumë organizata tregojnë se ka një rritje të
divorcit në vendin tonë, madje sipas Entit të statistikave të Kosovës,
shkurorëzimet sipas vendit në komunë dhe moshës së gruas në vitin 2008
gjithsej kanë qenë: mosha 20 vjet 25 raste, mosha 20 – 24 vjet 204
raste, mosha 25 – 29 vjet 270 raste, mosha 30 – 34 vjet 177 raste,
mosha 35 – 39 vjet 139 raste, mosha 40 – 44 vjet 111 raste, mosha 45 –
49 vjet 51 raste, mosha 50 – 54 vjet 28 raste, mosha 55 – 59 vjet 14
raste, mosha 60 – 64 vjet 5 raste dhe në fund mosha 65 e tutje 2 raste,
gjithsej 1026 raste (për më shumë shih: Enti i Statistikave të
Kosovës). Pra, në këto të dhëna shihet qartë se gjërat nuk duken edhe
aq mirë, shihet që ka një rritje të vazhdueshme të këtij fenomeni si
pasojë e shumë faktorëve.
Shkaqet e lindjes së divorcit
Sociologët mundohen që të japin shpjegime të ndryshme lidhur me
shkaqet e lindjes së divorcit në shoqërinë tonë. Disa e lidhin me
ndryshimin e strukturës së familjes kosovare, mirëpo disa e lidhin me
faktorë tjerë. Megjithatë, mund të themi se disa nga shkaqet e lindjes
së divorcit në shoqërinë tonë janë : konfliktet në mes të
bashkëshortëve (mos koordinimi, mos kompromisi adekuat), dobësimi i
rolit në familjen kosovare, rënia e një prestigji familjar krahasuar më
parë, diferencat në moshë ku shumica e vajzave martohen të reja dhe
ende nuk ka një pjekuri psikologjike dhe sociale andaj vie deri tek
ndarja, pastaj faktor tjetër mund të jenë edhe kriza e sistemit të
vlerave, tradhtia bashkëshortore, konfliktet e ndryshme në familje e
sidomos në relacionet nuse – vjehërr, nuse – kunatë (motra e burrit),
pastaj divorci mund të lind si pasoj e shkaqeve ekonomike (papunësi e
madhe, varfëria tejet e lartë në disa raste 40 %), mirëpo nuk duhet
harruar se shumë raste të divorcit tek shoqëria kosovare bëhen edhe për
përfitime materiale, në këtë mënyrë duke bërë divorc me bashkëshorten
vetëm për t’i fituar shtetësinë e ndonjë vendi perëndimor (shkurt –
shqip për letra), e pastaj disa ribashkohen, disa jo. Këta janë disa
nga faktorët që çojnë drejt divorcit, mirëpo në këtë drejtim nuk mund
të anashkalohen edhe shumë faktorë tjerë.
Pasojat e divorcit
Duke folur për temë, edhe pse është një temë e gjerë, jemi munduar
që të paktën t’i shpjegojmë disa nga pasojat e divorcit. Së këndejmi
duhet pohuar se divorci nuk paraqet një ngjarje në jetë e cila mund të
harrohet aq lehtë, mirëpo në të përfshihen disa etapa që nga :
konflikti i brendshëm nga ajo që sociologët e quajnë ,,inicori’’. Pra,
nga ai/ajo që fillon konfliktin, pastaj ndarja, krijimi i një ambienti,
tentativa eventualisht për t’u rikthyer në gjirin familjar,
riorganizimi, ri-martesa apo martesa e re etj.
Të gjitha këto tregojnë se divorci nuk mund të përjetohet lehtë,
andaj edhe ka pasojat e tij që përfshinë: depresion të vazhdueshëm,
ankth, fobi sociale, agresivitet të lartë, izolim social, pasiguri në
jetë, pesimizëm të thellë psikologjik si dhe shumë pasoja tjera.
Studimet tregojnë që të divorcuarit përjetojnë sëmundje shpirtërore dhe
fizike, madje ky problem ndikon edhe në problemet me zemër. Mirëpo,
pasojat më të rënda janë për fëmijët të cilët kanë një ndrydhje
psikologjike apo atë që quhet ,,latent’’ e fshehur pra, e cila i bartë
ata deri në periudha të ndryshme e që manifestohen në mënyra të
ndryshme.

Si konkludim mund të themi se fenomeni i divorcit paraqet një problem
për familjen kosovare, por edhe për shoqërinë kosovare, pasi që familja
konsiderohet edhe agjenci e parë e socializimit, por edhe vetë celulë e
shoqërisë. Prandaj, në parandalimin e këtij fenomeni kontribut të
veçantë duhet të jap vetë çifti duke ruajtur martesën e tyre, pastaj
media të krijojë emisione më shumë kushtuar këtij problemi, duke bërë
në këtë mënyrë një sensibilizim të vetë opinionit të gjerë lidhur me
pasojat, problemet dhe shkaqet e këtij fenomeni. Sepse, nëse vazhdohet
me këtë ritëm të këtij problemi, familja kosovare vërtet do të përjetoj
një krizë të thellë, por edhe shfaqje të problemeve tjera.

(Autori ka master në Sociologji)